Page 169 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

địch, biết ta, quân ta cũng rút lui. Trong trận này Quyn chiến đấu dũng cảm, lập

thành tích xuất sắc, được đề bạt Tiểu đội trưởng. Sau khi rút quân, tôi trả lại
huyện tiểu đội anh Long Giang đã được điều phối đến phối hợp với tôi, rồi đem
tiểu đội của tôi lên Ao Búc nghỉ để hôm sau lên Thành Cóc. Sau trận đánh một
tuần tôi được tin quân địch bị chết khoảng 30 - 40 người và những tên sống sót

chạy lên Thành Cóc. Trên đường rút về Tuyên Quang, chúng lại bị đơn vị của
Chu Phóng và Văn Bút chặn đánh…
Cuộc hành quân của Nhật vào khu Giải phóng đã thất bại. Ảnh hưởng của
khu Giải phóng và quân giải phóng càng lan nhanh vào tỉnh lỵ Tuyên Quang và

các vùng phụ cận. Giữa lúc ấy tôi nhận được lệnh đưa đơn vị qua sông Lô, phát
triển lực lượng, hình thành thế bao vây tỉnh lỵ Tuyên Quang để chuẩn bị tổng
khởi nghĩa, đồng thời phát triển sang hướng Yên Bình, Lục Yên (Yên Bái) và
đánh về Đoan Hùng, mở đường về Phú Thọ.

Tôi đưa đơn vị từ Bản Pài, Thành Cóc tiến về phía sông Lô, chuẩn bị vượt
sông. Tôi gặp anh Quyết Tâm và anh Sỹ. Cả hai anh xin gia nhập đơn vị tôi.
Anh Quyết Tâm là một đồng chí vừa thoát hỏi nhà tù Tuyên Quang ra nên tôi bố
trí anh làm chỉ huy phó đơn vị. Còn anh Sỹ (tức Nguyễn Văn Thịnh) ở Yên Bình

là một giáo dân theo đạo Gia tô được giác ngộ cách mạng từ những ngày anh Vũ
Dương hoạt động ở vùng Chợ Ngọc. Gặp tôi anh báo cáo tình hình và không khí
cách mạng ở vùng Chợ Ngọc, Yên Bình. Chúng tôi bàn kế hoạch hành quân rồi
anh nhận nhiệm vụ tiền trạm, chuẩn bị địa điểm vượt sông Lô sang cây số 31

đường Hà Giang và vận động nhân dân sẵn sàng chờ đón bộ đội. Anh đã giúp
chúng tôi nhiều trên đường hành quân và khi đơn vị tôi vào Yên Bình.
Theo đúng kế hoạch, đơn vị tôi từ đồn điền Canh nông đi vòng núi Dùm
dưới chân đền Thượng, tiến lên ngã ba sông, vượt sông Gâm, hành quân lên

thẳng Chợ Bợ. Chợ Bợ thuộc huyện Hàm Yên, nằm ở ngã ba sông Lô và đường
đi Chiêm Hoá. Nhân dân vui mừng đón quân giải phóng, còn bọn lý dịch mang
giấy tờ, văn bằng, đồng triện đến nộp và xin đi theo nhân dân, theo cách mạng.
Đơn vị tôi ở lại Chợ Bợ ba ngày để tiến hành việc thành lập chính quyền xã, xây

dựng dân quân và các tổ chức Việt minh. Xong việc thì anh Sỹ cũng đã tổ chức
cho đơn vị vượt sông Lô ở bến Bình Sa, sang cây số 31 và phát triển về hướng
Tây. Phát triển sang các xã mới, đơn vị tôi chỉ cấn một ngày để tổ chức chính
quyền, xây dựng lực lượng mặt trận và khi đi thì để lại cán bộ vừa bồi dưỡng,

vừa làm cố vấn cho xã. Xây dựng đuợc một số xã thì gộp các xã giáp ranh lại
thành một tổng và thành lập Ban tổng Việt minh. Cứ như thế chỉ trong vòng gần
hai tháng (từ trung tuần tháng 5 đến tháng 6) hơn 10 tổng, trên 30 xã thuộc ba
huyện Yên Sơn, Hàm Yên, Yên Bình nằm giữa con sông Lô và sông Chảy từ

Bồng Lạng đến Ẩm Phước đã xoá bỏ được toàn bộ chính quyền địch, xây dựng
được chính quyền ta và các lực lượng vũ trang quần chúng, các đoàn thể cách

169