Page 163 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

1
TỪ CHÂU TỰ DO ĐẾN THÀNH TUYÊN

Thiếu tướng TRẦN THẾ MÔN

Cuối năm 1944 tôi đang ở Đồng Óm (Đại Từ) thì được gọi về cơ quan

khu uỷ Nguyễn Huệ. Tôi bịn rịn từ giã mẹ và anh chị Trung Đắc, sang qua đêm
ở nhà bà Quý ở Na Mao (sát chân núi Hồng). Sáng hôm sau đồng chí Lục Văn
Trọng, liên lạc viên dẫn tôi đi. Hai anh em vượt núi Hồng sang châu Sơn
Dương. Núi Hồng cao rừng già, trời lạnh, càng lên cao càng lạnh, khoảng giữa

trưa chúng tôi tới đỉnh núi nghỉ chân ăn cơm nắm đem theo. Rồi lại tiếp tục đi
đến gần chiều thì đến nhà một gia đình cơ sở ở chân núi bên này. Nghỉ lại một
đêm. Sáng hôm sau chúng tôi đi theo đường suối vào Khuổi Kịch. Trời đông
tháng giá mặc quần đùi, áo cánh nâu phong phanh, chúng tôi lội suối hai chân tê

buốt. Phải chống gậy để khỏi ngã. Đến gần trưa thì chúng tôi đến được nhà ông
Lý Hương một cơ sở của khu uỷ Nguyễn Huệ. Gia đình ông Lý Hương có hai
vợ chồng, một con trai và mấy cô con gái, đều là quần chúng cách mạng.
Tôi gặp lại anh Song Hào, Hiến Mai và Tân Hồng. Các anh giao cho tôi tổ

chức cơ sở ấn loát và xưởng sửa chữa vũ khí của khu - Những việc mới lạ và
đầy khó khăn đối với tôi. Nhưng cách mạng đã cần thì tôi không có ý kiến gì.
Trước mắt, các anh giao cho tôi làm một con dấu cho Khu uỷ. Tôi đã dùng con
dao nhọn và một cành ổi khắc được con dấu. Dấu hình bầu dục to bằng cái chén

uống rượu, vòng ngoài có chữ Căn cứ Võ Nhai Đình Cả Chiến khu Quang
Trung, chính giữa có chữ Phân khu Nguyễn Huệ.
Trước khi chuyển cơ quan về một địa điểm ở Kim Quan Thượng, khu uỷ
tổ chức lễ thành lập các Tiểu đội vũ trang tuyên truyền. Về dự lễ có đầy đủ các

anh Tân Hồng, Phương Cương, Khánh Phương, Dục Tôn, Song Hào, anh Thu,
anh Chu, chị Ân…Các Tiểu đội được phân công đi các hướng. Đội anh Phương
Cương, Khánh Phương, anh Thu… phát triển vào các xã Thanh La, Kim Quan,
Đăng Châu…Đội anh Dục Tôn đi hướng Cầu Bâm, Lập Thạch (Vĩnh Yên), còn

lại cơ quan có anh Song Hào, Hiến Mai và tôi.
Tháng 1-1945 cơ quan chúng tôi hành quân từ Khuổi Kịch qua Khuôn
Đào, Khuổi Phát thì đến xóm đồng bào Dao Khuổi Chao ở thượng nguồn sông
Đáy, mé hữu ngạn Ao Búc ở chân Khuôn Kẹn. Chúng tôi làm lán ở sâu trong

rừng. Từ đây ra Kim Quan Thượng đi ngược lên một đoạn là đến Bản Pài,
Thành Cóc (Yên Sơn). Sau, cơ quan chúng tôi có hai đồng bào Dao, quần chúng
cách mạng tại địa phương đến giúp đỡ. Chị Thiện giúp về cơm nước, anh Đông
vừa làm bảo vệ, liên lạc và tiếp tế. Anh Đông có thân hình to khoẻ, mặt hơi rỗ,

1 In trong cuốn Tuyên Quang thời kỳ tiền khởi nghĩa, Sđd
163