Page 124 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Ngày họp thứ hai, Quốc dân Đại hội thông qua quyết định tổng khởi nghĩa

giành chính quyền và bầu Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam. Cả đại hội vỗ
tay nhiệt liệt bầu Cụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch Ủy ban. Anh Trần Huy Liệu là
Phó chủ tịch. Các đại biểu được bầu vào Ủy ban cùng đi lên ra mắt. Hồ Chủ tịch
thay mặt Ủy ban cảm ơn Đại hội. Rồi trong im lặng trang nghiêm, Ủy ban tuyên

thệ giành lại độc lập cho Tổ quốc.Một đoàn đại biểu nhân dân địa phương đến
chào mừng, có cả mấy em bé…
Phần họp chính thức đã xong, một cuộc liên hoan "trong nhà" bắt đầu. Mỗi
đại biểu phải có một "tiết mục'' góp vui. Tôi là thanh niên và đại biểu văn hóa

''phải'' hát một bài. Tôi hát bài Thanh niên cứu quốc, có câu: ''Gươm đâu, gươm
đâu, thời cơ đang đến - Tiến lên, tiến lên theo cờ Việt Minh''. Hồ Chủ tịch ngồi
giữa các đại biểu bỗng nói: ''Bây giờ mà chú còn hát gươm đâu, gươm dâu, thì
không hợp nữa. Chú nên hát là ''gươm đây, gươm đây!'' Các đại biểu reo lên,

cười. Từ lúc ấy, tôi thưa với Chủ tịch là Bác.
Trong câu chuyện vui với các đại biểu, Bác có dẫn mấy câu Kiều, hình
như là "Đến bây giờ, mới thấy đây, mà lòng đã chắc những ngày một hai''. Một
đại biểu nói: ''Bác xa nước lâu thế vẫn nhớ Kiều!''. Bác vui vẻ trả lời: ''Càng xa

mới càng nhớ chứ!''.
Ủy ban giải phóng dân tộc họp bàn các vấn đề lãnh đạo khởi nghĩa và dự
kiến những tình huống phức tạp, khi quân Đồng minh vào. Các đại biểu sửa
soạn gấp rút lên đường về các địa phương. Bác cho triệu tập tất cả các đại biểu

đến một nhà sàn để Bác gặp.
Tôi vẫn nhớ đó là một căn nhà sàn bỏ trống, chắc là mượn của một gia
đình trong bản. Các đại biểu ngồi xúm xít quanh cái bếp lạnh giữa nhà. Bác đến,
vẫn yếu nhiều, khi lên cầu thang phải có người đỡ. Bác ngồi tựa vào một cột

nhà, thở mệt. Bên kiềng bếp chỉ có một chiếc ấm đất với một chiếc bát cũ, đã
mẻ. Một chị đại biểu Hà Nội vội rót bát nước trà nguội, bưng đến. Bác uống
nước rồi dặn dò các đại biểu những công việc rất tỉ mỉ. Như khi khởi nghĩa, phải
làm sao thu lấy súng, càng nhiều càng tốt, rồi gom lại cất giấu cẩn thận, đề

phòng sẽ cần dùng vào việc lớn về sau. Tự vệ Việt Minh đừng có nghênh ngang
súng ống, quân Đồng minh nó thấy, sẽ đòi tước vũ khí, sinh chuyện. Nếu xảy
chuyện, không được bắn. Hoặc nếu có người Pháp nhảy dù xuống đâu, không
được giết, phải bắt sống đưa ngay lên Tổng bộ Việt Minh v.v…

Bác bảo các đại biểu có thắc mắc gì thì hỏi. Tôi còn nhớ anh Trần Đức
Thịnh, lúc đó là Xứ ủy viên phụ trách nông vận, đã nói rất hăng, nêu nhiều vấn
đề gai góc. Và anh Dương Đức Hiền cũng nêu những câu hỏi thẳng thắn về quan
hệ giữa Đảng Cộng sản Đông Dương với Đảng Dân chủ Việt Nam. Bác trả lời

cặn kẽ những câu hỏi của từng người, không để sót một ai. Cho đến lúc không
còn ai hỏi thêm nữa, và đều vui vẻ vì đã thông suốt các công việc. Bác chúc các
đại biểu về nhanh các địa phương, giúp lãnh đạo khởi nghĩa thắng lợi. Anh chị

124