Page 127 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Sắp ăn cơm tối, thì nghe tin bắt được Việt gian ở ngoài phòng thông tin,

tôi chạy ra xem. Từ nhà bên cạnh, đồng chí Hoàng Quốc Việt và mấy đồng chí
nữa cũng ra. Nhìn mặt "tên'' Việt gian, đồng chí Việt cười:
- Không phải đâu, đây là đồng chí Ung Văn Khiêm, đại biểu miền Nam ra
đấy mà!

Suốt dọc đường đi, đoàn chúng tôi hăng hái, sôi nổi trao đổi về Hiến pháp
của nước Cộng hòa Dân chủ Việt Nam.
Một buổi sáng, tôi gặp một đồng chí dân quân dắt một con ngựa đi ngược
chiều với chúng tôi, sau khi chào hỏi, đồng chí nói với tôi:

1
- ''Ông Cụ" bảo dắt ngựa xuống đón O( ) nữ đại biểu già nhất của đại hội
đấy!
Tôi không hiểu ''Ông Cụ'' là ai mà quan tâm đến đại biểu, đến phụ nữ, đến
người già như vậy, nhưng vì nguyên tắc công tác bí mật, nên tôi không hỏi.

Buổi tối, vào nghỉ tại nhà đồng bào, tôi nhận thấy có nhiều nhà để ở góc
nhà mấy chai mật ong như để dành vậy. Một lần, tôi hỏi:
- Đồng chí để dành mật ong cho ai vậy?
- À, để cho đồng chí Mỹ đấy mà!

Tôi không hiểu đồng chí Mỹ là ai, là cán bộ cách mạng mà lại bắt đồng
bào cung cấp mật ong như thế, nên tôi hỏi thêm:
- Đồng chí Mỹ là ai, người như thế nào mà lại cần ăn mật ong như vậy?
- À, cái đồng chí Mỹ ở trên trời rơi xuống ấy mà!

Khi ấy tôi mới hiểu ra ''đồng chí Mỹ'' đây là một số người Mỹ dân chủ đã
nhảy dù xuống khu giải phóng để giúp ta trong trường Quân chính kháng Nhật.
Ngày 13 tháng 8, một đồng chí liên lạc từ trên xuống loan tin ''Nhật đã đầu
hàng vô điều kiện, lệnh tổng khởi nghĩa đã ban hành''.

Một số đoàn nghe tin ấy, quyết định quay trở lại để kịp về địa phương lãnh
đạo Tổng khởi nghĩa. Đoàn chúng tôi sốt ruột quá, tối hôm ấy, mưa như trút
nước, nhưng cả đoàn vẫn đốt đuốc lên đi…
Trưa 16 tháng 8, chúng tôi lên tới Tân Trào - vừa rửa mặt xong đã có đồng

chí đến giục ăn mặc chỉnh tề ra dự lễ xuất phát của đoàn quân giải phóng đi
đánh Thái Nguyên.
Dưới bóng cây đa cổ thụ, đoàn quân đứng im phăng phắc, trật tự, oai nghiêm.
Sau khi đồng chí Văn (đồng chí Võ Nguyên Giáp đọc lệnh xuất phát, đồng

chí Trần Huy Liệu thay mặt Đại hội chào mừng đơn vị giải phóng quân và chúc
đơn vị đánh thắng quân Nhật ở Thái Nguyên. Tôi được thay mặt đại biểu nữ
trong Đại hội lên nói. Tôi cảm động quá, nghẹn lời, chỉ nói được mấy cấu:
- Các đồng chí tiến lên, giải phóng Thái Nguyên rồi tiến thẳng về Hà Nội.

Hẹn gặp nhau giữa Thủ đô hoàn toàn độc lập!

1 Tôi không nhớ tên là O gì. Có thể là một chị (chị Xân) ở Nghệ An.
127