Page 104 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

1
ĐI DỰ QUỐC DÂN ĐẠI HỘI Ở TÂN TRÀO

TRẦN HUY LIỆU
Nguyên đại biểu Quốc dân Đại hội Tân Trào

Đầu tháng 7 năm 1945, một hôm, anh Đan đi họp về báo cho tôi biết là tôi
được cử đi dự Hội nghị ở chiến khu. Tin ấy đến với tôi cũng hơi đột ngột và cố
nhiên là làm cho tôi phấn khởi. Vì cái đời làm báo bí mật chỉ hết ở xó buồng này
thì lại đến xó buồng khác, mặc dầu tin tức các nơi đưa lại dồn dập hàng ngày.

Đặc biệt hai tiếng "chiến khu" là nơi mơ tưởng của mọi người cán bộ công tác
tại thành thị và miền xuôi lúc ấy. Nhưng đi chiến khu là đi đâu? Chúng tôi
không rõ. Cả đến cuộc hội nghị gì tôi cũng chỉ biết là một cuộc hội nghị quan
trọng lắm vì lúc ấy vấn đề Tổng khởi nghĩa đã đặt ra trước mắt rồi.

Trước ngày rời khỏi cái xó nhà bếp bên cạnh ao rau muống, nhất là cái cầu
ao mà mỗi đêm khuya, chúng tôi mới lại có dịp tìm ra tắm rửa bì bõm của nhà
ông Hai Phiên (tên ông chủ nhà) và xa các bạn đồng chí kiêm đồng nghiệp: anh
Đan (Xuân Thủy), anh Hảo (Phạm Văn Huệ), tôi định làm một bài thơ lưu niệm.

Nhưng loanh quanh chưa làm kịp thì đã vội vã lên đường.
Theo quy định, tôi đến một chỗ hẹn có người dẫn đường và tập trung ở
Đình Bảng (Bắc Ninh). Vì tránh đi qua Hà Nội và cầu Đuống, chúng tôi phải tìm
đường vượt qua sông theo đường đê rẽ về Đình Bảng. Đình Bảng lúc này có thể

nói như một trung tâm điểm của cách mạng. Chúng tôi gặp ở đây nhiều đồng chí
từ bốn phương lại mà hầu hết là bạn quen biết. Có điều là lúc này không ai còn
giữ lại họ tên cũ, mà đã mang một tên họ mới. Gặp nhiều anh, tôi muốn chạy lại
ôm choàng lấy để hỏi han tâm sự, nhưng cứ phải lờ đi. Nếu có dịp đưa mắt cho

nhau tặng nhau một cái mỉm cưới là đủ.
Đoàn của chúng tôi qua mỗi trạm thì lại có thêm người. Đây là hai chị
hình như ở Hoàng Diệu (tên của thành Hà Nội) thì phải vì có vẻ Hà Nội lắm.
Đây là một người trắng trẻo vào trạc trung niên, nghe giọng nói lơ lớ như đồng

bào Mường ở Hòa Bình, không biết có đúng không. Lại còn một toán người bận
quần áo nâu nhưng từ cử chỉ đến thân người vẫn không giấu nổi là người thành
thị. Qua câu chuyện của họ, tôi còn đoán biết trong đó có kỹ sư, có bác sĩ, có
dược sĩ, có nhà thơ, có nhà báo nữa là khác. Còn tôi, có ai đoán gì tôi không.

Ngoài Khuất Duy Tiến gặp tôi ở Ký Phú ra, mấy người kia dẫu không biết đích
tôi là ai, nhưng họ cũng có thể đoán là "một tay kỳ cựu" qua dư luận của họ.
Một người mà sau này tôi biết là anh Dương Đức Hiền nói chuyện với tôi về
chuyến đi với đồng chí Hoàng Quốc Việt và đoán biết là tôi và anh Việt chẳng

xa lạ gì nhau. Một người khác mà sau này mới rõ là Quách Hi, tôi đã nói chuyện

1 In trong cuôn Bác Hồ ở Tân Trào, Sđd
104