Page 344 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 344
344 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
đặc điểm di tích và di vật ở Thác Khuy có những đặc điểm tương tự những công
cũng tương tự như các địa điểm nói trên, cụ cùng loại ở Thác Khuy và Bắc Giòn 1.
là địa điểm cư trú của cư dân thuộc văn Cũng giống như các địa điểm thuộc loại
hóa Hòa Bình. hình thềm sông khác ở xã Xuân Tiến, đây
6- Địa điểm Nà Đứa: Thuộc bản Nà là địa điểm cư trú của cư dân thuộc văn
Đứa, cách hang Nà Đứa khoảng 200m hóa Hòa Bình.
về phía nam; cũng thuộc loại hình thềm 7- Địa điểm Pá Van: Thuộc bản Bốn,
sông, phân bố ở thềm bậc I bên bờ trái của xã Vĩnh Yên , nằm cách nơi hợp lưu giữa
1
sông Gâm cao 10 - 15m so với mặt nước sông Gâm và sông Năng khoảng 800m về
sông. Đây là một khúc cong khá lớn của phía nam và cách chân núi Pác Tạ khoảng
dòng sông, lòng sông mở rộng gần 150m, 1,5km về phía nam. Ở Pá Van cũng có một
ở giữa sông có cù lao lớn được tạo thành dải thềm bậc I của sông Gâm, cao 10 - 15m
bởi bãi cuội nguyên liệu khổng lồ. Cũng so với mặt nước. Lòng sông ở khu vực
giống như Khuổi Bốc, Bắc Giòn 1 và Bắc này dường như được mở rộng ra và xuất
Giòn 2, trên đoạn sông này cũng có hiện hiện nhiều đống bãi cuội lớn ven bờ trái
tượng xói lở mạnh bên bờ sông phía bản của phía bản Bốn. Đã có nhiều đoạn thềm
Nà Đứa. Toàn bộ di vật sưu lượm được bị sụt lở trôi xuống lòng sông tạo thành
đều tìm thấy trong tầng cuội kết. Trên bề những taluy xuất lộ toàn bộ mặt cắt của
mặt thềm cũng không có di vật đá. bậc thềm.
Đã phát hiện được 6 công cụ đá tại Phần lớn công cụ được phát hiện nằm
dải cuội kết bậc thềm. Toàn bộ được chế ngay dưới chân các taluy sạt lở, một số ít
tác từ đá cuội lấy từ nguồn nguyên liệu tìm thấy trong tầng cuội kết. Có thể nói,
tại chỗ, gồm: 2 công cụ chặt thô, 1 công cụ những di vật này tìm thấy phía dưới là bị
hình bầu dục kiểu Hòa Bình, 3 tiêu bản lăn rời, di chuyển từ trong tầng cuội kết
mảnh tước. xuống. Ngoài đồ đá, trong tầng cuội kết
Công cụ hình bầu dục thường được không có bất cứ tài liệu khảo cổ nào khác.
chế tác từ những hòn cuội mỏng dẹt có Như vậy, tầng văn hóa khảo cổ ở đây rất
hình dáng không ổn định. Phần rìa lưỡi mờ nhạt, khó nhận biết. Đáng chú ý là hiện
thường được ghè lan rộng trên bề mặt vật đá chỉ tập trung trong phạm vi khoảng
cuội và mở rộng diện được ghè ở nhiều 300m chiều dài thềm sông, chỗ khác rất ít
rìa cạnh của công cụ. Cả 2 công cụ chặt di vật.
thô ở Nà Đứa có rìa lưỡi được tu chỉnh lần Tại Pá Van, đã phát hiện được 315 di
hai. Chúng có đặc điểm gần gũi với những vật đá. Toàn bộ công cụ được chế tác từ
công cụ cùng loại ở Bắc Giòn 1. đá cuội lấy từ nguồn nguyên liệu tại chỗ,
Hai công cụ mảnh được chế tác từ gồm: 171 công cụ chặt thô, 36 công cụ mũi
những mảnh tước có kích thước lớn. nhọn, 32 công cụ nạo cắt, 26 rìu hình bầu
Thường thì những mảnh đá này đã có dục, 22 rìu ngắn, 5 công cụ hình móng ngựa,
một rìa cạnh sắc, người xưa chỉ cần ghè 3 công cụ 1/4 viên cuội, 5 rìu mài lưỡi,
tu chỉnh lại đôi chút ở phần riềm cuội để 2 công cụ 2 rìa lưỡi đối diện, 3 mảnh tước,
làm tăng thêm độ sắc của rìa lưỡi. Chúng 16 viên cuội có vết ghè đẽo, 1 rìu có vai.
1. Xã này từ năm 2002 nằm trong lòng hồ thủy điện Tuyên Quang, đã giải thể.
