Page 345 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 345
345
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ
Công cụ chặt đập thô là loại chủ đạo ở Loại công cụ rìu ngắn có 22 tiêu bản,
Pá Van với 171 chiếc, chiếm tỷ lệ cao nhất chiếm 6,98% tổng số hiện vật. Đây là loại
54,28%. Loại công cụ này thường có kích di vật đặc trưng của kỹ nghệ Hòa Bình;
cỡ vừa phải với các dáng hình khác nhau. thường được chế tác từ những hòn cuội
Người xưa gia công ở một đầu viên cuội mỏng hoặc trên mảnh cuội bổ. Phần đốc
và trên một mặt cuội tạo thành rìa tác dụng được ghè bẻ; có thể có hai phụ loại: đốc
lồi hoặc lõm. Ở một số công cụ, kỹ thuật bằng và đốc xiên.
tạo lưỡi khá đơn giản, chỉ bằng một lớp Công cụ hình móng ngựa có 5 tiêu
ghè với vài ba nhát ghè mạnh liên tiếp đã bản, chiếm 1,58% tổng số hiện vật; thường
tạo ra một rìa lưỡi khá cân đối, gần vuông được gia công từ những hòn cuội mỏng,
góc với trục dọc của viên cuội. Ở một số có kích thước khác nhau. Phần rìa lưỡi
công cụ, kỹ thuật gia công khá phức tạp, được ghè ở 1 đầu và 2 cạnh liền kề nhau
có nhiều lớp ghè với nhiều nhát ghè mạnh. của viên cuội, tạo hình dạng cong khum
Hai phần ba số công cụ này có chiều dài hình móng ngựa. Trừ phần lưỡi, tất cả đều
bằng chiều rộng, số còn lại có chiều dài giữ nguyên vỏ cuội.
lớn hơn chiều rộng. Nhìn chung, công cụ Công cụ 1/4 viên cuội có 3 tiêu bản,
dễ cầm nắm, phù hợp với chức năng chặt chiếm 0,95% tổng số hiện vật; được làm từ
đập. Trong số 171 công cụ chặt thô có 155 1/4 hòn cuội hình bầu dục hoặc từ những
di vật có rìa lưỡi ngang, 13 công cụ rìa lưỡi hòn cuội có góc cạnh. Về hình dáng, công
xiên chéo và 3 di vật có rìa lưỡi dọc. Phần cụ có hai cạnh gần vuông góc và một cạnh
đốc cầm thường giữ nguyên vỏ cuội. cong theo dáng tự nhiên của viên cuội. Một
Công cụ nạo cắt có 32 tiêu bản, chiếm số công cụ có rìa lưỡi nằm ở rìa dọc công
10,15% sưu tập; thường được chế tác từ cụ, cạnh bên vuông góc với rìa lưỡi chỉ là
những hòn cuội mỏng dẹt hoặc từ mảnh vết ghè chặt thẳng. Một số công cụ có cả
cuội bổ, có hình dáng không ổn định. Phần hai cạnh đều ghè vát về một bên tạo thành
rìa lưỡi thường được ghè lan rộng trên hai rìa tác dụng vuông góc với nhau, được
bề mặt cuội và mở rộng diện được ghè ở sử dụng như công cụ nạo cắt.
nhiều rìa cạnh của công cụ. Trong nhiều Công cụ rìu mài lưỡi có 5 tiêu bản,
trường hợp, rìa lưỡi được tu chỉnh lần hai. chiếm 1,58% tổng số hiện vật; thường được
Đáng chú ý là những chiếc nạo mang đặc chế tác từ những viên cuội mỏng hình bầu
điểm kỹ thuật và hình dáng loại hình công dục nhỏ. Phần lưỡi, trước khi mài thường
cụ Hòa Bình. được ghè tạo dáng lưỡi. Hai trong số năm
Công cụ hình bầu dục có 26 di vật, rìu mài đã mài lan thân. Về mặt loại hình
chiếm 8,25% sưu tập; thường có hình bầu và kỹ thuật chế tác, chúng tiến bộ hơn rìu
dục khá cân xứng với kích cỡ vừa phải. Kỹ mài Bắc Sơn.
thuật gia công khá phức tạp, khá thuần Loại di vật này là loại hình công cụ rìu
thục. Ghè lưỡi bằng nhiều nhát ghè đẽo rất đặc trưng của văn hóa Hạ Long, một
xung quanh rìa cuội, hướng tâm. Đây là nền văn hóa hậu kỳ Đá mới vùng ven biển
kỹ thuật Sumatra. Phần lớn công cụ có u Đông Bắc nước ta. Loại hình này cũng có
nổi ở giữa, một số công cụ bị tách bỏ hoàn mặt ở Hà Giang và Cao Bằng. Sự có mặt
toàn một mặt cuội. Đây là loại hình công của chiếc bôn có vai kép ở đây phải chăng
cụ rất đặc trưng của văn hóa Hòa Bình. phản ánh sự giao lưu, ảnh hưởng hoặc
