Page 346 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 346
346 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
trao đổi giữa các cư dân Nà Hang với cư Việc phân bố di tích văn hóa Đá mới
dân vùng ven biển nước ta đương thời. Sự hậu kỳ ở Tuyên Quang thể hiện tính quy
hiện diện của di vật này ở Pá Van là bằng luật rất rõ. Đó là tính đa dạng của con
chứng cho thấy địa điểm Pá Van, nơi gần đường Đá mới hóa sau các giai đoạn sơ
ngã ba sông Gâm và sông Năng có vai trò kỳ và trung kỳ Đá mới. Đá mới hóa là
tụ cư lâu dài, ít nhất là từ thời đại sơ kỳ Đá quá trình phát triển văn hóa - văn minh
mới đến giai đoạn hậu kỳ Đá mới. nông nghiệp sớm không chỉ duy nhất có
Có thể cho rằng Pá Van là địa điểm định hướng đồng bằng, mà còn có cả định
khảo cổ cư trú của cư dân Tiền sử thuộc hướng núi, định hướng thung lũng.
nhiều giai đoạn khác nhau. Giai đoạn đầu Những dấu hiệu đặc trưng để nhận
thuộc văn hóa Hòa Bình muộn (do có rìu biết văn hóa của giai đoạn này chính là
mài lưỡi lan thân) niên đại khoảng 7.000 những công cụ lao động bằng đá được
năm cách ngày nay. Giai đoạn muộn thuộc mài nhẵn toàn thân mà các nhà khảo cổ
hậu kỳ Đá mới, niên đại khoảng 4.000 năm thường gọi là cuốc đá, rìu có vai, rìu tứ
cách ngày nay.
giác. Cùng với cuốc, rìu, bôn đá mài toàn
3. Đời sống cư dân thời đại Đá mới thân là những đục đá, vòng trang sức bằng
đá và đặc biệt là đồ gốm. Đồ gốm có thể ra
Bước vào hậu kỳ Đá mới, hầu hết các
nhóm di tích ở Tuyên Quang đều phân bố đời khá sớm, song chỉ đến giai đoạn này
mới được sử dụng rộng rãi.
ở những thung lũng lớn hoặc nhỏ, trên các
triền sông, suối lớn và ngay trong các hang Cư trú trên địa bàn vừa có rừng, vừa
động, địa bàn mà người Sơn Vi, Hòa Bình có sông cùng với dải đất bằng ven sông,
đã từng sinh sống. So với các giai đoạn nền kinh tế của người hậu kỳ Đá mới mang
Tiền sử trước, các di tích, di vật thuộc thời tính chất hỗn hợp. Họ vẫn duy trì kinh tế
kỳ này hầu như được tìm thấy ở khắp các khai thác; các hoạt động săn bắn, hái lượm
địa bàn trong tỉnh, từ những vùng núi đá đã đem lại nguồn thức ăn thường xuyên
vôi như Nà Hang, Chiêm Hóa, Hàm Yên cho cộng đồng.
đến những địa bàn trung du như Sơn Sông Lô và sông Gâm cùng các nhánh
Dương, Yên Sơn. suối lớn nhỏ của chúng là nguồn dự trữ
Nếu như ở giai đoạn sơ kỳ Đá mới, cư thức ăn thủy sản dồi dào. Những chì lưới
dân cổ Tuyên Quang chủ yếu cư trú trong bằng đá tìm thấy ở Vĩnh Lộc (Chiêm Hóa)
hang động, thì bước vào giai đoạn hậu kỳ là những bằng chứng về hoạt động đánh
Đá mới, cách nay 5.000 - 4.000 năm, họ đã bắt cá trên sông, trên suối đã phát triển.
vươn ra cư trú ngoài trời, mà vết tích văn Điều nổi bật là, đến giai đoạn này, con
hóa ở giai đoạn này còn thấy dọc đôi bờ người không dựa vào kinh tế khai thác tự
sông Lô, sông Gâm, sông Phó Đáy. Dù vậy, nhiên như một hoạt động duy nhất nữa,
người cổ ở hang Thẩm Vài, Phia Muồn mà họ đã có nền kinh tế sản xuất. Trong
vẫn tiếp tục cư trú trong hang mà lớp cư những di vật thuộc thời kỳ này, đáng chú
dân trước đó đã từng ở. Có thể nói, trên ý là bộ nông cụ bằng đá như cuốc có vai
mọi địa hình, cư dân cổ Tuyên Quang giai và không vai, xẻng (mai đá), các loại rìu và
đoạn hậu kỳ Đá mới đều có thể cư trú lâu bôn có vai, rìu và bôn tứ giác làm từ các loại
dài được. đá cứng, hình dáng ổn định, được chế tác
