Page 310 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 310
310 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
công việc trọng đại như cưới xin, dựng vợ, tổ dòng họ. Người Hoa cũng hay đặt tên
gả chồng cho con cái, làm nhà, ma chay con theo tên đệm của dòng họ, theo một
cũng do người đàn ông quyết định và cắt quy tắc nhất định, nên chỉ nhìn theo tên
cử công việc cụ thể. Phụ nữ người Hoa phụ thì những người trong dòng họ có thể biết
thuộc hoàn toàn vào chồng và cha, địa vị người thuộc chi trên, chi dưới.
của họ rất thấp, không có tiếng nói trong
gia đình cũng như trong cộng đồng. Ngày 3. Làng
nay, họ đã có quyền bình đẳng, có vai trò và Người Hoa ở khá phân tán và xen
đóng góp đáng kể trong cộng đồng. ghép với các dân tộc khác trong cùng làng
xóm, vì vậy, họ không có làng xóm riêng.
2. Dòng họ
Dòng họ của người Hoa là hình thức IV- VĂN HÓA TINH THẦN
tông tộc khép kín, có huyết thống tính theo 1. Tín ngưỡng, tôn giáo
dòng họ cha. Nhưng do di cư từ Trung
Quốc và ở nhiều nơi nên dòng họ của họ đã Quan niệm về linh hồn của người Hoa
bị phân tán nhiều, chỉ còn những chi họ nhỏ khá giống các dân tộc trong nhóm ngôn
chứ không có dòng họ lớn với truyền thống ngữ Hán (Hoa, Ngái, Sán Dìu). Họ tin
lâu đời. Hiện nay ở Tuyên Quang, người rằng trong tất cả các vật như cây cỏ, gia
Hoa có những dòng họ: Hoàng, Trần, La, súc, gia cầm, con người, các vật vô tri, vô
Đặng, Bé, Tống, Lý, Ngô... Có khi cùng một giác khác đều có linh hồn. Nhưng đối với
họ và cùng làng nhưng chưa chắc đã cùng con người thì có cả hồn và vía. Nam giới
tông tộc và không liên quan đến nhau. Đó có ba hồn bảy vía, nữ giới có ba hồn chín
là những dòng họ thứ sinh, được tách ra từ vía. Họ nghĩ hồn là yếu tố chủ đạo làm nên
những dòng họ lớn bên Trung Quốc. Trong sự sống; vía là yếu tố phụ, không quyết
cộng đồng, những người trong dòng họ định sự sống nhưng có ảnh hưởng đến sức
có mối quan hệ khăng khít, họ giúp nhau khỏe, tính nết, khí chất của mỗi con người.
cùng phát triển kinh tế và có các quy tắc Khi mất hồn, con người sẽ chết; nhưng khi
riêng của từng dòng họ mà các thành viên mất vía, con người chỉ ngơ ngẩn, ốm đau,
đều phải tuân thủ. mỏi mệt.
Trưởng họ là người có uy tín trong Theo người Hoa, một hồn trú ngụ ở
dòng họ, làng bản; có quyền quyết định trên đầu, một hồn ở bụng và một hồn ở
mọi việc như cúng tế, giải quyết xích mích tim của mỗi người, nếu hồn lìa khỏi xác là
và tranh chấp trong dòng họ, thôn xóm; con người đã chết. Đối với trẻ em, hồn vía
tu sửa đường sá, cúng tế đền chùa... Mỗi yếu ớt, hay mải chơi nên mỗi khi đi đâu
năm có ngày họp họ, mọi người bàn bạc, xa, phải đánh dấu bằng cách bôi nhọ nồi
giải quyết các công việc và những vướng lên trán trẻ và gọi hồn khi đi đến nơi lạ, để
mắc trong năm, trưởng họ là người quyết hồn vía còn biết đường về.
định cuối cùng. Người Hoa cho rằng có ma nhà và
Người Hoa rất chú trọng việc ghi ma ngoài. Trong ma nhà có ma tổ tiên,
chép gia phả của cả dòng họ. Mỗi dòng ma bếp, ma thổ thần... là ma tốt, luôn phù
họ đều có nhà thờ họ riêng. Trong gia phả hộ cho gia đình làm ăn phát đạt, cho gia
không có sự trùng lặp giữa tên của người súc, gia cầm, hoa màu tốt tươi, không bị
vai dưới với người vai trên và nhất là ông dịch bệnh, chống lại các ma xấu làm hại
