Page 308 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 308
308 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
xây bằng gạch mộc. Khung nhà có các vì Gạo nếp thì đồ xôi; ngô thì nướng, luộc,
kèo ba cột hoặc vì kèo ba cột nhưng lại bung, xay nhỏ trộn cơm hoặc làm bánh.
trốn hai cột bên, nhà có cột hiên và không Ngoài ra còn có thêm mì, miến, cháo hoa
có cột hành. Số đòn tay bao giờ cũng là số ăn với củ cải muối. Trước đây, khi giáp
lẻ, vì người Hoa quan niệm đó là những hạt, thiếu đói thì dùng thêm sắn, củ mài,
con số phát triển, có thể là 5 hoặc 9 thanh, khoai sọ,...
tính cả đòn nóc. Mái nhà trước kia, thường Các loại rau xanh như: rau ngót, rau
lợp bằng ngói máng, về sau dùng cả cỏ ngải cứu, rau muống, rau cải, mùng tơi...
tranh, lá cọ. có thể, luộc, xào, nấu canh. Người Hoa rất
Số gian nhà thì không cố định, nhưng ưa thích các món xào, rau xào chay hoặc
phổ biến nhất là nhà ba gian, hai chái. Cửa xào lẫn với thịt lợn, thịt bò, thịt trâu và
chính thường được mở ngay gian giữa, thường cho nhiều dầu, mỡ và nêm thêm
hai bên thường trổ cửa sổ. Chính giữa bức ớt khô. Một số loại rau gia vị thường dùng
vách hậu là nơi đặt bàn thờ gia tiên, vì vậy, như: rau tía tô, kinh giới, xương xông, mùi
gian ngoài thường chỉ có cụ già, nam giới tàu... Thức ăn mặn là thịt gà, lợn, trâu, cá...
chưa lập gia đình và khách ở; giữa nhà đặt Cách chế biến thường là xào, rán hoặc rim
bàn ghế tiếp khách, buồng ngủ của chủ nhạt với ma gi; thức ăn thường có đầy đủ
nhà và phụ nữ, có vách ngăn ở hai chái gia vị như tỏi, ớt, đường, muối, hạt tiêu,
nhà. Ngoài ngôi nhà chính, còn có nhà dầu, mỡ,...
bếp, chuồng gia súc, gia cầm. Một số loại rau còn được muối chua
Người Hoa thường nhờ những thầy như rau cải, cà, măng. Đậu phụ là món ăn
phong thủy, thầy địa lý chọn hướng đất ưa thích trong ngày thường cũng như khi
phù hợp với gia chủ để làm ăn phát đạt. có khách. Nước chấm là món không thể
Thế đất được coi là tốt nhất, phải có chẩm thiếu trong mâm cơm, bát nước chấm luôn
để tựa lưng, có tay ngai và có án ở phía có vị cay của ớt (ớt khô, ớt tươi, ớt giấm, ớt
trước. Họ cho rằng, hướng nhà tốt nhất là ngâm măng).
hướng có thể nhìn thấy đồi núi điệp trùng Ngoài ăn tươi, họ còn chế biến thực
và thấp dần về phía nhà, hoặc có dải núi phẩm khô để tích trữ ăn dần. Vào dịp lễ,
đồi thoai thoải, võng xuống dần như đưa tết, khi mổ lợn, thường để dành một phần
của cải vào nhà. Khi chuyển sang ở nhà thịt ướp muối, treo lên bếp làm thịt sấy;
mới, cũng phải chọn giờ đặt bàn thờ tổ khi ăn thì lấy xuống rửa sạch bằng nước
tiên và bát hương, mang hũ gạo, vại muối nóng, thái nhỏ xào với rau xanh, gừng,
và lửa mới vào nhà. Từ lúc nhờ thầy cúng ớt khô hoặc rim với ma gi. Họ làm món
mang lửa mới nhóm bếp thì trong bếp lạp xường, bằng cách nhồi thịt đã ướp gia
lúc nào cũng phải đỏ lửa suốt một ngày, vị vào ruột lợn, rồi sấy khô trên bếp than
một đêm để ngôi nhà gặp nhiều may mắn, để ăn quanh năm. Cá suối muốn để dành,
người trong nhà được che chở và luôn cũng ướp muối, nướng qua trên than
khoẻ mạnh. hồng rồi phơi khô, khi nào cần dùng đến
thì chế biến. Thịt cũng được muối chua
8. Ẩm thực và ướp giềng để ăn dần. Măng, củ cải, su
Người Hoa ăn cơm tẻ là chính, ngoài ra hào, một số loại đỗ cũng được phơi khô
còn có gạo nếp, ngô và các loại ngũ cốc khác. để ăn dần.
