Page 264 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 264
264 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Ngày nay, trai gái được tự do tìm hiểu, Khi hỏi được vợ cho con, nhà trai
việc ở rể còn nhưng rất ít, thách cưới cũng phải tìm “ông mờ” - người thay mặt họ nhà
giảm nhẹ. trai - cô dâu, chú rể phải gọi là bố mờ và
Việc cưới xin ở nhóm Dao Quần trắng tôn kính suốt đời, ngược lại cũng được bố
Trước kia, vào tháng 7, tháng 8 âm mẹ mờ quý như con đẻ (khi bố mẹ mờ qua
lịch, khi làm cỏ nương xong, bố mẹ mới đời, đôi vợ chồng đó đeo khăn tang nhưng
cho phép con cái đến tuổi lấy vợ, lấy không làm chay, không thờ cúng). Nhà trai
chồng đi thăm họ hàng ở các làng bản đi nhờ người làm ông mờ phải mang lễ
khác. Khi con trai đến nhà nào thì người gồm có 1 con gà trống thiến, 1 chai rượu, 1
nhà đó châm đuốc đi gọi các cô gái đến đinh vàng, 1 thẻ hương và một ít tiền.
hát giao duyên. Ngược lại, cô gái đến nhà - Xin lộc mệnh: Ông bố và con trai
nào thì người nhà đó cũng châm đóm gọi mang 1 đôi gà trống thiến, 1 chai rượu, 1
trai làng đến nói chuyện, hát giao duyên. đinh vàng sang nhà ông mờ rồi cùng ông
Qua đó, họ tìm hiểu nhau rồi thành vợ, mối mang đến nhà gái làm từ 2-3 mâm cỗ
thành chồng. trở lên. Hai bên cùng ăn uống; nhà trai báo
- Tìm người bắc cầu: Sau khi chàng trai rõ ràng ngày, tháng cưới cho nhà gái biết,
tìm được người ưng ý thì báo cho bố mẹ đồng thời ứng một khoản tiền để nhà gái
biết. Bố mẹ tìm ngày tốt rồi nhờ chú em sắm sửa quần áo, đồ trang sức chuẩn bị
(người bắc cầu) đến nhà bố mẹ của cô gái cưới. Chàng trai mà bên nhà trai nhờ gánh
xin ngày, tháng, năm sinh của cô, mang về gà đi lần này, đến ngày đi đón dâu sẽ là tổ
đối chiếu với sách hợp hôn, nếu sách nói trưởng của các chàng phù rể. Ăn xong, các
không sát, không xung khắc nhau thì lấy bạn gái của cô dâu đến hát đối với chàng
được. Người Dao có tục mang gà giò, rượu trai đó, gọi là hát gà đôi. Chàng trai được
đến nhà gái để xin qua lại tìm hiểu. Họ có cử đi phải sắc sảo, thuộc nhiều bài để đối
những kiêng kỵ như: hôm đi đến nhà gái đáp, song dù kết cục thế nào thì nhà trai
không có điềm báo gì về quỷ quái (hoẵng, vẫn phải đưa cho các cô gái một ít tiền.
quạ, cú mèo, chim lợn kêu), không gặp rắn - Lấy lộc mệnh: Bố chàng trai, bác hoặc
chắn ngang đường (ngày tốt lành). Còn chú, ông mờ, bạn rể, mang một con lợn 30-
nếu gặp những trường hợp đó thì không 50 kg hơi, 1 con gà, 1 chai rượu, vòng bạc,
đi nữa. Khi đến nhà gái, con gà được luộc đồng bạc trắng, 1 lá thư viết bằng chữ nho
chín để xem đôi chân. Nếu như hai chân trên giấy đỏ báo ngày cưới và một số tiền
gà luộc bị đứt hết gân thì thôi; còn ngược mặt. Thư báo ngày cưới này gấp vuông
lại, chân gà đẹp thì tiến đến hôn nhân và bằng bao diêm rồi cho vào một cái túi gấp
con gà đó được đưa ra uống rượu tại nhà bằng giấy đỏ, do ông mờ giữ. Đến nhà gái,
cô gái rồi bàn về lễ thách cưới. đoàn nhà trai nấu ăn cho họ nhà gái. Hai
- Lễ thách cưới: hai bên gia đình thương bên ăn cơm và nhà trai xin nộp lễ như nhà
lượng về lễ vật nhà trai đem sang nhà gái. gái đã thách. Nộp lễ xong, ông mờ giao
Người Dao Quần trắng thường thách: lợn thư báo ngày cưới cho nhà gái. Các bạn cô
30-50 kg, gà trống thiến 12 con, vòng bạc dâu và phù rể hát đối đáp, cũng như lễ xin
trắng, đồng bạc trắng, 100 bánh dày, trầu lộc mệnh. Nhà trai nộp cheo cho làng. Khi
cau, chè, rượu... Hai gia đình cũng thống ra về, nhà trai giao cho nhà gái tờ giấy ghi
nhất chọn ông mối cho đám cưới, thường các con sát của đôi vợ chồng trẻ, nhà gái
ở gần nhà cô dâu. trao cho nhà trai tờ lộc mệnh của cô dâu.
