Page 262 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 262
262 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
gia đình phải đóng góp 1 con gà khoảng Ngày nay, ngành Dao Đỏ ở một số nơi
1 kg, 1 đinh vàng, một thẻ hương, một bát không bắt buộc tất cả nam giới đều phải
gạo... Người Dao Thanh y thờ ở Quan Thế cấp sắc, mà chỉ những người hành nghề
Âm Bồ Tát, Ngọc Hoàng Thượng Đế, thần thầy cúng mới phải trải qua nghi lễ này.
Thổ địa, thần Thổ công, thần Nước, thần Lễ cấp sắc của người Dao có các bậc: 3
Rừng... Miếu làng luôn ở giữa hoặc đầu đèn, 7 đèn và 12 đèn. Mỗi cấp yêu cầu số
làng, nơi thoáng mát và có vị trí bao quát, lượng thầy cúng, lễ vật khác nhau, càng
chủ miếu được lựa chọn cẩn thận. Ở nhóm nhiều đèn càng tốn kém và phức tạp. Tùy
Dao Thanh y khi một người đã được bầu thuộc số lượng người tham gia cấp sắc
chủ miếu thì phải làm cho đến hết đời, ở mà các gia đình cùng nhau chuẩn bị các
nhóm Dao Quần trắng cứ 3 năm lại bầu lại lễ vật như thóc gạo, lợn gà, hương, giấy,
một lần. Chủ miếu phải là người biết chữ rượu... Người tham gia cấp sắc càng đông
Nôm Dao, có trách nhiệm lên miếu vào thì càng tiết kiệm vì nhiều gia đình cùng
ngày mùng 1 tết, 15 tháng giêng, mùng 1 đóng góp. Người Dao Đỏ, có thể cấp sắc
và 15 tháng 7, mùng 1 và 15 tháng 10 để cho từ 1 đến 13 người nhưng phải theo số
thắp đèn, thắp hương, rót 3 chén nước chè lẻ 1, 3, 5,... 13. Lễ vật trong lễ cấp sắc của
đặc và 1 chén nước rau xanh để thờ Thổ mỗi ngành Dao có khác nhau, một số họ
công, Thổ địa của miếu. Khi cúng miếu, hoặc chi họ tộc của nhóm Dao Đỏ chỉ tiến
phải vẽ bùa chắn trên các thanh tre đem hành làm lễ khi một gia đình nào đó trong
chắn ở đầu làng, cuối làng và bốn hướng dòng họ có lợn nái đẻ duy nhất hai con lợn
tây, bắc, đông, nam của làng để ngăn ngừa đực và phải nuôi chúng ba năm thì mới
cái xấu, dịch bệnh,... vào làng. làm lễ cấp sắc cho những người đàn ông
4- Lễ cấp sắc trong dòng tộc. Với người Dao Áo dài mỗi
Ngoài các nghi lễ thông thường trong lần cấp sắc cho một thanh niên thì phải tổ
đời người, nam giới người Dao còn phải chức ở nhà người thanh niên đó, không
trải qua lễ cấp sắc. Người trải qua nghi lễ làm ở nơi khác. Riêng ngành Dao Đỏ thì
được thầy cúng cấp cho một bản sắc ghi vợ người thụ lễ phải dành thời gian một
bằng chữ Nôm Dao nói về lai lịch của năm hoặc sáu tháng để thêu áo thầy cúng,
người thụ lễ, nguyên do thụ lễ và các điều mũ, đai buộc quanh đầu cho chồng.
khuyên răn... Lễ cấp sắc thường vào tháng 2 và
Người Dao cho rằng phải trải qua lễ tháng 12 âm lịch, cũng có khi vào tháng
cấp sắc thì mới được coi là người đã trưởng giêng. Đó là khoảng thời gian nông nhàn.
thành, được tham gia cúng bái, giúp việc Ngày tổ chức lễ được chọn kỹ, chẳng hạn,
cho các thầy cúng thực hiện những nghi lễ họ Triệu ở người Dao Đỏ chọn các ngày
tín ngưỡng, được công nhận là con cháu Dần, Mão; họ Đặng chọn ngày Dần; kiêng
Bàn Vương và khi chết mới được đoàn tụ không trùng với ngày chết của ông cha...
với tổ tiên. Độ tuổi làm lễ cấp sắc ở mỗi Người thụ lễ nếu có vợ thì vợ cũng phải
nhóm Dao một khác. Nhóm Dao Quần kiêng trong một tháng không hò hát,
trắng, Dao Áo dài, Dao Thanh y làm lễ không cãi nhau, không kiện cáo hoặc ngủ
khi thanh niên chưa vợ từ 16-18 tuổi, các chung... Gần đến ngày lễ, phải đi mời thầy
nhóm còn lại làm lễ khi đã có vợ tới 60 cúng là người đã trải qua lễ cấp sắc, có
tuổi. Trong các gia đình cấp sắc theo thứ kinh nghiệm cúng bái và thông thạo việc
tự: bố trước con sau, anh trước em sau. hành lễ.
