Page 40 - Lịch sử đảng bộ Tuyên Quang 1945 - 1970

giao nộp cho quân Đồng Minh do vậy không thể nộp toàn bộ được, chúng xin
nộp số vũ khí lấy được của Pháp hồi đảo chính tháng 3 – 1945, số còn lại phải
chờ hỏi ý kiến cấp trên.

Trước thái độ ngoan cố của Nhật, quân ta tiếp tục vây chặt, không cho
chúng ra khỏi thành để mua nhu yếu phẩm. Đêm 18-8, một toán quân Nhật từ
Đoan Hùng (Phú Thọ) kéo lên tới Cầu Chả thì bị ta chặn đánh, chúng vội vã mở
đường máu chạy thoát vào thành. Sáng 19-8 cánh quân Nhật từ Hà Giang về tới
Ỷ La thì bị ta chặn đánh. Được tin có tiếp viện, quân Nhật trong thành trở mặt,
nổ súng vào các vị trí của ta, đồng thời cho một bộ phận liều mạng đánh ra ngoài
hòng mở đường đón bọn đến từ Hà Giang. Bị ta đánh trả quyết liệt, chúng phải
quay lại cố thủ trong thành.
Thái độ lật lọng của quân Nhật buộc ta phải hành động kiên quyết hơn.
Ngày 20-8 một cuộc mít tinh, tuần hành lớn lại được tổ chức, quân ta nổ súng đe
dọa tấn công vào thành. Trước tình thế vây hãm hoàn toàn bất lợi, có khả năng
bị tiêu diệt, bon Nhật lại xin điều đình. Lúc này ta nhận được tin khởi nghĩa
giành chính quyền ở Hà Nội đã thắng lợi, quân Nhật đã đầu hàng và xin ta mở
đường cho chúng rút quân từ Hà Giang và Tuyên Quang về Hà Nội, quân Đồng
Minh đang chuẩn bị kéo vào nước ta để tước khí giới quân Nhật, theo sau chúng
là bon phản động. Để nhanh chóng giải quyết vấn đề quân Nhật, sẵn sàng đối
phó với tình hình mới, ta chấp thuận điều kiện đầu hàng của quân Nhật và cho
phép chúng rút về Hà Nội có mang theo một số vũ khí tượng trưng.

Ngày 21-8-1945, Ủy ban khởi nghĩa vào trại lính Nhật tiếp nhận sự đầu
hàng của chúng. Cùng ngày, quân Nhật cũng rút khỏi Tuyên Quang. Thị xã
Tuyên Quang được giải phóng đánh dấu mốc thắng lợi hoàn toàn của cuộc đấu
tranh giành độc lập, tự do của nhân dân các dân tộc Tuyên Quang.
Sáng ngày 22-8-1945, Thị xã Tuyên Quang sôi động không khí tự do,
cách mạng, cờ đỏ sao vàng, biểu ngữ được giương cao ở khắp nơi. Một cuộc mít
tinh lớn được tổ chức tại sân vận động thị xã. Ủy ban cách mạng lâm thời tỉnh
Tuyên Quang do đồng chí Nguyễn Công Bình làm chủ tịch ra mắt trước hàng
vạn đồng bào.

Sau gần 6 tháng diễn ra hết sức khẩn trương, tới ngày 22-8-1945 quá trình
khởi nghĩa giành chính quyền ở Tuyên Quang đã thắng lợi hoàn toàn, đóng góp
quan trọng cho thành công rực rỡ của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vĩ
đại của dân tộc ta.
Tuyên Quang là một tỉnh tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền sớm
nhất nước. Là một tỉnh miền núi, có địa hình thuận lợi cho việc xây dựng căn cứ
địa, nhân dân có truyền thống đoàn kết, yêu nước, tuyệt đối trung thành với
Đảng, với cách mạng, có phong trào cách mạng sâu rộng và những điểm căn cứ
được xây dựng từ trước, khởi nghĩa giành chính quyền nổ ra sớm, thắng lợi
nhanh chóng; đó là những yếu tố quyết định làm cho Tuyên Quang trở thành thủ
đô của Khu giải phóng – hình ảnh thu nhỏ của một nước Việt Nam mới – trung

40