Page 433 - TQ - Thu do khu giai phong trong CMT8
P. 433
Tuyên Quang thời Hồ và thời thuộc Minh. Thời Hồ, vùng
đất Tuyên Quang được nhà Hồ chú ý phòng bị. Tuy nhiên, do
thời gian tồn tại ngắn, chỉ có 7 năm nên những ghi chép về
vùng đất Tuyên Quang quá ít. Chỉ duy nhất có một sự kiện vào
năm Ất Dậu (1405), tháng 9, "Hán Thương sai quân vệ Đông
Đô đóng cọc chặn cửa sông Bạch Hạc để chống giặc từ Tuyên
Quang đến" . Để chống giặc Minh, nhà Hồ cho đắp thành, đóng
1
cọc chặn giặc ở nhiều nơi, làm phòng tuyến chống quân địch từ
phía Bắc xuống.
Trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược, Tuyên
Quang là một trong những địa bàn trọng yếu mà nghĩa quân
Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo đều hết sức chú ý canh phòng.
Tháng 8, năm Bính Ngọ (1426), Lê Lợi đã sai Khu mật đại sứ
Phạm Văn Xảo, Thái úy Lê Triện, Thái giám Lê Khả, Á hầu Lê
Như Huân, Lê Bí đem hơn 3.000 quân một thớt voi đi tuần các
xứ Thiên Quan, Quảng Oai, Quốc Oai, Gia Hưng, Quy Hóa, Đà
Giang, Tam Đái, Tuyên Quang để cắt đứt đường viện binh của
giặc từ Vân Nam sang .
2
Thời thuộc Minh, Tuyên Quang được đổi làm phủ Tuyên
Hóa. Sách Thiên hạ quận quốc lợi bệnh thư chép: "năm Vĩnh
Lạc thứ 5 đổi thẳng trấn làm châu, lệ thẳng vào Ty Bố chính.
Năm thứ 6 thăng làm phủ. Năm thứ 17, gộp huyện Khoáng vào
huyện Văn Yên, và huyện Ất vào huyện Để Giang" .
3
Thời Lê Sơ, Tuyên Quang là một trong 13 đạo thừa tuyên.
Năm Bính Tuất (1466), tháng 6, đặt 13 đạo thừa tuyên: "Thanh
________________
1, 2. Ngô Sĩ Liên và các sử thần triều Lê: Đại Việt sử ký toàn thư,
Sđd, t.II, tr.211, 256-257.
3. Quốc sử quán triều Nguyễn: Đại Nam nhất thống chí, Sđd, t.4,
tr.389.
435