Page 859 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU

Chương X
Chương I

DÂN SỐ VÀ PHÂN BỐ DÂN CƯ
BƯU CHÍNH - VIỄN THÔNG

I- TRƯỚC CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 ty này là tiếp nhận, chuyển giao các văn
thư, sổ sách từ các địa phương gửi về triều
1. Thời kỳ phong kiến (trước năm 1884)
đình, đồng thời kiểm tra, phân phát các
Dưới thời phong kiến, công tác thông công văn từ triều đình đi các địa phương.
tin, truyền tin cũng được Nhà nước quan Trợ giúp Thông chính sứ ty là Bưu chính
tâm. Nhân lực thông tin được tuyển chọn ty thuộc quyền bộ Binh. Bưu chính ty có
kỹ, đó là những người mẫn cán. Thời bấy các chức Chủ sự và Tư vụ. Bưu chính ty

giờ, phương tiện vận tải nhanh nhất là phụ trách hệ thống trạm dịch chuyển đệ
ngựa và thuyền. Nhà nước còn đặt các các thư công. Các trạm dịch có chức đội
trạm dịch để chạy giấy tờ, công văn. trưởng và thứ đội trưởng cùng đốc suất
Thời Lê, theo sách Lịch triều tạp kỷ, lính trạm thừa hành những việc bưu
công tác thông tin liên lạc ngày càng được chính... Theo ghi chép trong sách Đại Nam
củng cố. Thể lệ chạy trạm ở các tuyến
đường được định rõ: Các nơi đều đặt nhà hội điển sử lệ, khi có các công văn đến trạm,
trạm, sai quan đứng giám sát công việc. thì nhân viên trạm phải đóng dấu bài trạm
Nội trấn (gồm bốn tỉnh Sơn Nam, Kinh lên tờ giấy trắng đính kèm theo ống đựng

Bắc, Hải Dương và Sơn Tây) thì dùng công văn, rồi ghi giờ, ngày, tháng nhận
2
quan huyện, ngoại trấn (gồm An Quảng, vào chỗ lưu không . Nhà Nguyễn quy
Cao Bằng, Hưng Hoá) thì dùng thổ tù để định mọi giấy tờ, công văn phải kèm theo
sung vào làm việc; bộ Binh giữ và cai quản một tờ giao phó và một tờ giấy trắng đính
việc bưu dịch này... kèm, để khi công văn đến trạm nào thì
Theo Quốc triều hình luật, chương trạm đó đóng dấu bài trạm vào đó và tiếp

Quân chính, Điều 37 quy định: “Nếu có tục chuyển đi... Như vậy, quá trình chuyển
việc gì khẩn cấp phải phi báo, đi qua nơi đệ công văn, giấy tờ... trong thời Nguyễn
quan sở tại nơi ấy phải cấp tốc truyền đệ khá chặt chẽ. Thông thường có ba cách
ngay không được theo lệ chuyển công chuyển công văn:
văn thường, nếu trái lệnh thì xử tội “đồ” - Chuyển bằng sức người chạy bộ
hay “lưu”” . (những người này gọi là phu trạm). Phu
1
Đến thời Nguyễn, thành lập Thông trạm được tuyển từ các dân đinh ở các xã
chính sứ ty (năm 1827). Nhiệm vụ của gần nơi đặt trạm dịch, theo sự phân công

1. Quốc triều hình luật, Nxb. Pháp lý, Hà Nội, 1992, tr.111.
2. Quốc sử quán triều Nguyễn: Khâm định Đại Nam hội điển sử lệ, Nxb. Thuận Hoá, 1993, t.XV, tr.165.