Page 360 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 360
360 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Tuyên Quang chứng tỏ đã có cư dân nông Thiện Kế. Cả ba làng cổ này đều thuộc văn
nghiệp cổ ở đây. hóa thời Tiền Đông Sơn; trong đó, Bình
Theo tài liệu của ngành địa chất thì Ca và Bãi Soi là hai làng cổ thuộc buổi
ở vùng núi Tuyên Quang cũng đã có mỏ đầu của thời đại Kim khí. Làng cổ Thiện
nguyên liệu dành cho việc đúc đồng từ rất Kế thuộc giai đoạn văn hóa Gò Mun, khi
sớm. Sống trên mảnh đất có tiềm năng về cư dân Tuyên Quang đã đúc đồng khá
khoáng sản, chắc chắn rằng người của thời thành thạo. Chứng tích các làng cổ này
Hùng Vương ở Tuyên Quang có điều kiện với tầng văn hóa rõ rệt cùng với một loạt
thuận lợi để phát triển nghề khai thác mỏ hiện vật đặc trưng cho cuộc sống hằng
và luyện kim. Công việc khai mỏ, luyện ngày của một cư dân định cư lâu dài, cho
kim, đúc đồng đòi hỏi phải có trình độ thấy vùng đất Tuyên Quang đã là nơi có
tổ chức và kỹ thuật cao, nhất là đối với những làng xóm đông đúc, cách nay gần
những hiện vật phức tạp như đúc trống bốn nghìn năm. Cuộc sống định cư, quần
đồng. Với một trình độ phát triển kỹ tụ thành bản làng và dựa vào nền kinh tế
thuật và tổ chức như vậy chắc hẳn nghề nông nghiệp đã tạo ra những tập tục có
luyện kim lúc bấy giờ đã trở thành một tính chất cộng đồng. Nhìn chung, lối sống
ngành sản xuất độc lập, tách ra khỏi nông của cư dân cổ Tuyên Quang thời bấy giờ
nghiệp. Khi nghề luyện đồng thau đạt tới còn thuần hậu, chất phác. Đó là một xã hội
đỉnh cao thì nghề luyện sắt cũng ra đời và thanh bình và là một xã hội nông nghiệp
ngày càng hoàn thiện. nguyên sơ, bình lặng.
Bên cạnh nguồn tài nguyên mỏ, còn Qua bộ di vật Đông Sơn, nhất là trống
tìm được bằng chứng trực tiếp nghề luyện đồng, có thể thấy thời Hùng Vương và An
kim của người Tuyên Quang, đó là việc Dương Vương, các tộc người cổ Tuyên
tìm được khuôn đúc rìu đồng ở Hồng Lạc, Quang đã đoàn kết, cùng chung sức,
Sơn Dương. Mặt khác, sưu tập hàng trăm đồng lòng xây đắp nhà nước sơ khai Văn
hiện vật đồng thau đủ loại cũng là minh Lang và Âu Lạc. Họ có những vị thủ lĩnh
chứng cho nghề luyện kim, đúc đồng của thực sự sở hữu các trống đồng Đông Sơn.
người Tuyên Quang xưa. Chính các tộc người của Tuyên Quang
Ngoài nghề luyện kim, các ngành đã thành lập một trong 15 bộ của Nhà
nghề thủ công khác như làm gốm, đồ gỗ, nước Văn Lang xưa. Bộ này càng ngày
dệt, đan lát, làm đồ trang sức,... cũng khá càng mạnh, để đến một trăm năm sau
phát triển. trở thành một đơn vị hành chính lớn là
Bước sang thời đại Kim khí, những huyện Vọng Hải trong thời Hán mà Hậu
điểm cư trú của người Tuyên Quang thời Hán thư đã ghi lại.
cổ thường được cụm lại ở cửa các con Sự phát triển của nền kinh tế, sự phân
ngòi, con suối, nơi đổ ra các sông lớn như công lao động giữa nông nghiệp và thủ
sông Lô, sông Gâm, sông Năng và sông công nghiệp, sự trao đổi sản phẩm và các
Phó Đáy. nguyên liệu giữa các địa phương ngày
Với tư liệu hiện có, có thể thấy dấu càng mở rộng dưới thời Hùng Vương đã
tích cư trú của cư dân thời Vua Hùng đã tạo điều kiện cho việc tăng thêm nguồn
hiện diện tại ba làng cổ: Bình Ca, Bãi Soi và của cải xã hội.
