Page 270 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 270
270 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Chỉ sau khi làm lễ xong mới được phép mời phải quỳ phía ngoài trước cửa chính
mổ thịt con lợn đó. mời thầy chứ không được vào nhà ngay.
Ở các nhóm người Dao, chỉ phát tang Nếu thầy cúng nhận lễ vật thì mới được
khi con cháu và anh em họ hàng gần xa đã phép vào nhà. Người Dao Đỏ đi mời thầy
tập trung đông đủ. Người ta báo tang bằng cúng không phải mang theo lễ vật gì. Trên
cách đứng ở sân trước cửa chính bắn ba phát đường đi, chỉ cần bẻ một túm lá xanh để
súng và phải bắn từng phát một để dân bản khi đến gần nhà thầy thì gọi một người
biết. Người bắn súng phát tang ở nhóm Dao trong nhà thầy mang một bó rơm nhỏ và
Áo dài thường là anh em họ hàng hoặc chính lửa ra ngoài cửa cho người đi mời đốt lửa
con trai của người quá cố. Còn ở nhóm Dao lên rồi hơ qua túm lá xanh, gọi là lễ đốt
Đỏ có thể là người trong hoặc ngoài dòng vía. Sau đó, vào nhà thưa chuyện để thầy
họ; người trong gia đình có người chết tuyệt đến giúp.
đối không bắn súng báo tang. Thầy cúng làm các thủ tục cho người
Việc khâm liệm người chết cũng được chết trong lễ tang. Đến giờ đưa tang, thầy
chuẩn bị chu đáo. Trước hết, phải rửa cúng cầm que ngũ linh làm lễ xua đuổi
quan tài sạch sẽ, rồi lấy củ nâu, gạo nếp, hồn người chết ra khỏi nhà, bốn người
đất vàng, vôi trộn lẫn với nhau và giã nát khiêng áo quan phải là người trong họ.
để trét kỹ vào khe hở giữa các tấm ván Khi khiêng quan tài ra khỏi nhà, chân ra
quan tài. Sau đó, lấy đồng bạc trắng xúc trước đầu ra sau, con cháu quỳ thành hai
tro bếp rắc vào bên trong quan tài; số lần hàng dọc theo lối đi ba lần dưới gầm quan
xúc tro tương ứng với tuổi của người chết. tài. Đám tang không nghỉ giữa đường, dọc
Người ta lấy giấy màu lót bên trong quan
tài, rồi rắc thóc, ngô và để quần áo của đường thầy cúng cắm cờ để chỉ đường
người chết vào đó. Trước khi khâm liệm, cho linh hồn người chết. Sau khi làm lễ hạ
lại bắn ba phát súng. Khâm liệm xong, huyệt, thầy cúng dẫn con trai trưởng đi ba
cắt những bông hoa giấy màu xanh, tím vòng quanh mộ rồi quỳ trước huyệt lấp
dán xung quanh quan tài; riêng phía đầu đất. Con cháu mỗi người bốc một nắm đất
người chết, dán giấy đen có vẽ hình mặt cho vào vạt áo rồi hất xuống huyệt, làm
trời; còn phía chân, dán giấy có vẽ hình như vật ba lần để tỏ ý xây nhà cho người
mặt trăng. Khâm liệm xong, lại bắn súng quá cố. Khi về nhà, mọi người đều rửa tay
tiếp: người chết là nam thì bắn số chẵn, là bằng nước nóng để sẵn ngoài sân.
nữ thì bắn số lẻ. Việc làm chay cho người chết không
Phát tang và khâm liệm xong, mời quy định về thời gian, có thể 1-2 đời, có
thầy cúng đến hành lễ, thường con trai thể vài chục năm mới làm một lần cho tất
đảm nhận trọng trách này; nếu không có cả những người chết trong gia đình. Đám
con trai thì cháu trai sẽ đi mời thay. Lễ chay của người Dao không có nhà xe, chỉ
vật mang đến nhà thầy cúng không giống làm trong một đêm, mổ thịt vài con lợn.
nhau giữa các nhóm Dao, thậm chí có sự Gia đình mời thầy cúng đến cúng cho linh
khác biệt trong mỗi nhóm, nếu họ cư trú hồn người chết được lên thiên đàng hay
ở những vùng khác nhau. Chẳng hạn với về Dương châu đại điện, sau đó gia đình
nhóm Dao Áo dài, người con trai đi mời tự cúng lấy. Trong các nhóm Dao, chỉ có
thầy cúng thường mang theo 1 con gà, 1 người Dao Áo dài và người Dao Đỏ ở một
chai rượu và 36 hào bạc trắng. Người đi vài nơi có tục cải táng cho người chết.
