Page 1002 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1002
1002 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
“Cổ tích danh lam minh viết” (Bài minh tả nhỏ. Trong thành, chếch về hướng bắc có
cảnh đẹp nơi cổ tích danh lam) đã mô tả núi Thổ Sơn, cao gần 50 m, dốc đứng, rất
cảnh đẹp của địa danh này. tiện cho việc quan sát và cố thủ khi bị bao
Chùa còn giữ được một hai chiếc vây. Án ngữ bên bờ sông Lô, nằm trên trục
chuông đồng đúc năm Giáp Dần (1734), giao thông thuận lợi, địa hình và cấu trúc
và đời Vua Thiệu Trị (1884), một chiếc làm cho thành có một vị trí quân sự trọng
khánh đồng đúc năm Cảnh Thịnh thứ 3 yếu. Đã có nhiều sự kiện lịch sử diễn ra
triều Vua Nguyễn Quang Toản (1797), trong thành nhà Mạc:
đều ghi tên những người đóng góp tiền - Năm 1884, đồng bào các dân tộc do
của vào việc trùng tu chùa An Vinh; Lãnh Chân, Đốc Thịnh chỉ huy cùng với
ngoài ra còn có nhiều hiện vật bằng gỗ quân của Lưu Vĩnh Phúc, vây hãm quân
như hoành phi, câu đối có giá trị lịch sử, Pháp trong thành từ tháng 8-1884 đến
nghệ thuật. tháng 4-1885, chặn đánh chiến thuyền tiếp
Hằng năm, chùa An Vinh tổ chức lễ tế, đào nhiều đường hầm, dùng thuốc nổ
hội vào các dịp: từ ngày 1 đến ngày 4 để công phá. Trong tổng số 600 tên địch đã
tháng giêng (âm lịch) có lễ khai bút; ngày có 200 tên bị diệt, hơn 300 tên bị thương.
15-1 (âm lịch) lễ Thiên quan tích phúc (lễ - Rạng sáng ngày 17-8-1945, dưới sự
Thượng nguyên) cầu cho quốc thái dân chỉ huy của Ủy ban khởi nghĩa tỉnh, Quân
an; ngày 15-4 (âm lịch) lễ Phật đản; ngày giải phóng, tự vệ địa phương nhanh
15-7 lễ Địa quan xá tội (còn gọi là lễ Xá tội chóng đánh chiếm dinh tỉnh trưởng, trại
vong nhân); ngoài ra, còn hai ngày giỗ hai bảo an, nhà bưu điện, sở kho bạc, chỉ
vị sư đã từng trụ trì tại chùa vào ngày 5-1 còn thành Tuyên Quang do quân Nhật
và ngày 14-1 (âm lịch). đóng trại. Ngày 20-8, Quân giải phóng
vừa chặn đánh quân Nhật từ Hà Giang
9. Thành Tuyên Quang
xuống vừa tập trung lực lượng tấn công
Thành Tuyên Quang (còn gọi là thành vào thành, tổ chức đông đảo quần chúng
nhà Mạc) nằm giữa hai khu phố Xuân Hoà tuần hành thị uy. Ngày 21-8, quân Nhật
và Tam Cờ, thuộc địa phận phường Tân buộc phải đầu hàng.
Quang, thành phố Tuyên Quang, được - Ngày 20-3-1961, tại sân vận động ở
xây dựng vào khoảng năm 1533-1548. chân núi Thổ Sơn, nhân dân Tuyên Quang
Thành xây theo kiểu hình vuông, mỗi bề mít tinh đón mừng Chủ tịch Hồ Chí Minh
dài 275 m, tường thành cao 3,5 m, bề dày lên thăm và làm việc.
phía trên cùng thành 0,8 m. Ở giữa mỗi - Di tích thành Tuyên Quang được xếp
mặt thành có một cửa bán nguyệt mở ra hạng Di tích cấp Quốc gia theo Quyết định
bốn hướng đông, tây, nam, bắc. Trên cửa số 1548, ngày 30-8-1991 của Bộ trưởng Bộ
xây tháp, mái lợp bằng ngói vảy. Bên trong Văn hóa - Thông tin - Thể thao và Du lịch.
tường thành có một con đường nhỏ để tiếp
đạn dược, cấp cứu, tải thương. Gạch xây 10. Thành Nhà Bầu
thành bằng đá ong chứa quặng sắt, rất rắn. Thành Nhà Bầu ở xã An Khang, thành
Ngoài cùng bao thành là một lớp hào sâu phố Tuyên Quang, nằm bên hữu ngạn
ngập nước. Đầu thời Nguyễn, thành được sông Lô, cách trung tâm thành phố 8 km
sửa chữa, gia cố thêm, xây bằng loại gạch về phía nam. Thành xây trên một dải gò
