Page 341 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Tháng 1-1947, theo lệnh của Cục quân huấn, anh Lê Thạch Liêm đưa máy

1
bay bằng đường sông lên Tuyên Quang, cất giấu ở sân bay Bình Ca . Vào tháng
ba, trong một lần máy bay Pháp ném bom vùng Bình Ca, máy bay bị hư hỏng
nhẹ. Đề phòng địch tấn công lên Việt Bắc, nên ta lại chuyển máy bay lên Chiêm
Hoá bằng cách tháo rời từng bộ phận, đưa lên thuyền ngược sông Lô, sông Gâm,
2
cất giấu tại vùng Soi Đúng , phía nam huyện lỵ chừng 10km. Bãi cát trồng ngô ở
cách đây khá bằng phẳng, có thể sửa nhanh thành sân bay dã chiến với kích thước
400km x 25m, xung quanh có núi cao. Mọi người bắt tay xây dựng lán trại, nhà
cửa, kiểm tra kỹ thuật, tìm kiếm vật tư cần thiết. Chiếc Morane còn tốt nhưng

hỏng mất bộ phận đầu cánh không bay được nữa. Chiếc Tiger Moth rách vải bọc,
anh em dùng lụa Hà Đông để vá lại. Xăng dầu thì phải đi tìm nhiều nơi để gom
lại, chủ yếu là chuyển từ Cao Bằng về bằng cách lăn thùng trên đường bộ.
Tháng 2-1948, Cục quân huấn cử một hàng binh người Nhật có tên Việt

Nam là Lan lên để chuẩn bị bay thử. Nhưng sau một thời gian loay hoay, anh ta
thú thật là không biết lái và chỉ là lính tạp vụ ở trên máy bay! Không quân Pháp
lúc này vẫn liên tục bắn phá dọc sông Lô, sông Gâm. Trong một lần chúng ném
bom vào Soi Đúng, tuy máy bay ta an toàn nhưng bác Mai, một thợ máy trong tổ

bảo dưỡng hy sinh.
Bước sang năm 1949, cục diện cuộc kháng chiến của nhân dân ta phát
triển mạnh. Trên thế giới hệ thống xã hội chủ nghĩa mở rộng. Cách mạng Trung
Quốc trên đà thắng lợi, tạo ra những thuận lợi và thời cơ mới, theo chỉ thị của

Bác Hồ và Bộ Chính trị, Bộ tổng tư lệnh nghiên cứu và tìm mọi biện pháp để
từng bước chuyển từ thế chủ động chiến dịch sang thế chủ động về chiến lược,
ba thứ quân trong lực lượng vũ trang đều phát triển cả về số lượng và chất
lượng. Trong bộ đội chủ lực vốn chủ yếu là bộ binh, đã bắt đầu quan tâm đến

các binh chủng kỹ thuật. Bộ tổng tham mưu kiến nghị với trên hình thành tổ
chức ban đầu của không quân, thuỷ quân và một số binh chủng khác.
Anh Phan Phác được đi theo anh Văn, anh Thái đến báo cáo và xin ý kiến
Bác Hồ về việc thành lập một cơ sở ban đầu của không quân mang tên: "Đội

huấn luyện không quân" kể chuyện lại với chúng tôi: Bác Hồ rất quan tâm đến
hai chiếc máy bay nên chăm chú nghe báo cáo, sau đó Bác chỉ thị đại ý như sau:
"Ta đã định làm gì thì phải là cho được, phải kiểm tra cơ sở thực tế các mặt xem
có thực hiện được không? Còn hướng đi về mặt chiến lược để đón trước thời cơ

thế là được", Bác còn dặn không nên gọi "Đội huấn luyện" mà gọi là Ban nghiên
cứu thôi. Ban nghiên cứu có lớp học để vừa nghiên cứu vừa thực hành.
Ngày 9-3-1949 Đại tướng tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp ký quyết định
thành lập Ban Nghiên cứu không quân, nhiệm vụ ban đầu được giao là:

- Xây dựng cơ sở ban đầu cho không quân nhân dân.

1 Thuộc xã An Khang, huyện Yên Sơn
2 Thuộc xã Vinh Quang, huyện Chiêm Hóa
341