Page 255 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

xuống sông, gặp khúc sông sâu, máy in bị cuốn đi. Thế là mất mấy ngày đêm

phải mò tìm, cả một cuộc vật lộn cực kỳ vất vả mới trục lên được. Ngành in đại
hú vía!
Cả một ngày dài nữa lênh đênh trên sông nước. Đến ngã ba Lô Gâm, dấu
tích chiến trường xưa, trời miền ngược tám giờ mới sáng rõ, tôi bèn giở Văn

kiện Đại hội ra đọc, để làm nhiệm vụ người sửa bài cho tốt. Đúng, về làm
nghiệp vụ phóng viên được quyền nghiên cứu trước văn kiện của Đảng một cách
rất có nguyên tắc như thế, là một lợi thế không nhỏ. Khung cảnh cực kỳ khoáng
đạt của việc đọc và nghiên cứu, càng làm thấm sâu man mác từng ý, từng lời,

nội dung và tinh thần Đại hội Đảng quyện với trời nước sông Lô buổi nắng hanh
vàng hôm đó.
Trước đây, đi in báo Đảng, tôi chỉ có đến nhà máy Hồng Phong. Lần đầu
tiên tôi được đến nhà in Tô Hiệu, ở vào địa điểm trên bến dưới thuyền, đời sống

phong phú hơn, do đồng chí Tứ (đã mất sau năm 1954) phụ trách. Nghĩa vụ của
người ở toà soạn đến nhà in là phải phục vụ nhu cầu văn hoá của anh em công
nhân. Tối nào tôi cũng nói chuyện thời sự, nói chuyện nước ngoài, kết hợp với
động viên thi đua sắp chữ và in tốt văn kiện Đại hội Đảng. Song công tác chính

trị đó được hỗ trợ thiết thực mạnh mẽ bằng tiếng eng éc của việc mổ heo, kèm
theo cháo lòng ê hề và thịt kho ăn rả rích. Thuở ấy người ta gọi thế là "có văn
hoá tươi". Do công tác sửa bài buộc phải đọc đi đọc lại tài liệu nhiều lần, nhiều
đoạn văn của hai văn kiện tôi gần như thuộc lòng. Tôi thường lấy câu châm

ngôn của nhà sáng lập khoa học hoá học, nhà hoá học Lavoađiê, để dạy mình
đừng coi thường mọi lao động sự vụ: "không gì tự nó sinh ra, không gì tự nó
mất đi". Vận dụng vào nghề viết báo, tôi tự bảo gì cũng cứ làm, gì cũng cứ sống,
không bổ kép cũng bổ đơn.

Nhờ cố gắng lớn của tập thế cán bộ, công nhân nhà in Tô Hiệu, văn kiện
in xong đúng thời hạn. Tôi lại xuống thuyền chở một thuyền văn kiện về ngòi
Chinh. Anh Trường Chinh đọc lại, không nói gì, có lẽ không sai một dấu phẩy.
Văn kiện dự thảo in xong đàng hoàng đã đến kịp thời phục vụ Đại hội trù bị.

Xong một nhiệm vụ.
Tôi được ở lại khu vực Đại hội trong thời gian Đại hội trù bị, tôi cuốn một
tấm dù chiến lợi phẩm nằm lăn ra nền đất của nhà triển lãm, ngày vác bát đi ăn
cơm ở trạm y tế, trong giờ họp, hoặc ngồi suy nghĩ, hoặc đọc sách, hoặc lang

thang xuống khu bếp, ra trạm tiếp phẩm, rõ ràng không ai hiểu ngóc ngách của
hậu cần đại hội bằng tôi. Sau giờ họp, tôi lại lân la sà vào các đoàn đại biểu trò
chuyện, hay mời từng đại biểu ra hỏi chuyện. Nội dung các văn kiện, tôi đã
thuộc, nên dù không dự họp, theo dõi đại hội đang nghĩ gì, đối với tôi không khó

lắm. Điều quý nhất đối với tôi đã được gặp những người cộng sản ưu tú ở khắp
nước về đây, tự gây cho mình một ấn tượng rõ và sâu về Đảng của mình.

255