Page 406 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 406
406 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
các cổ đông không được chia một đồng - Châu Chiêm Hóa: chợ Luộc ở phố
lãi nào. Than Tuyên Quang chủ yếu được Luộc họp ngày 3 ngày 8; chợ Đài ở xã Đài
tiêu thụ và dùng trong nội địa để chạy tàu. Quan họp ngày 1 ngày 6; chợ Nà Hang ở
Điều quan trọng đối với lịch sử là mỏ than phố Nà Hàng họp ngày 4 ngày 9; chợ Xá
Tuyên Quang đã tạo nên một khối lượng Thị ở phố Xá Thị họp ngày 2 ngày 7.
công nhân mỏ ngay sát tỉnh thành, gồm - Châu Sơn Dương: chợ Xoan ở xã
600 người (theo số liệu năm 1928). Theo sơ Thượng Ấm họp ngày 5 ngày 10; chợ Gai
đồ khu mỏ thì bến bốc than trên bờ sông ở xã Thiện Kế họp ngày 5 ngày 9; chợ Phan
Lô phía bắc tỉnh lỵ đã sử dụng cần cẩu . Lương xã Lâm Xuyên họp ngày 1 ngày 6;
3
Như vậy, việc khai thác than chưa chợ Khổng Xuyên ở xã Khổng Xuyên họp
được nhiều, song công nghệ khai thác ngày 1 ngày 6; chợ Đĩa ở xã Bị Lễ họp ngày
khoáng sản theo kiểu châu Âu đã được 3 ngày 8; chợ Kim Xuyên ở đồn Kim Xuyên
du nhập khiến Tuyên Quang cũng có mặt họp hàng ngày. 20 cái chợ trên phần nhiều
trong nhiều hội chợ ở Hà Nội và ở Pháp. buôn bán hàng lâm sản của các dân tộc.
Phong tục tập quán của đồng bào các
3. Sinh hoạt xã hội dân tộc được mô tả như sau: “Phong tục
Từ khi thiết lập chế độ bảo hộ, Tuyên thì dân Thổ thực thà, không hay kiện tụng,
Quang đã xuất hiện nhiều tầng lớp xã hội hễ quan không sinh sự thì dân cả năm
mới, bên cạnh các tầng lớp đã có từ trước: không đến cửa quan, chỉ làm buổi sáng,
- Quan lại trong bộ máy hành chính buổi chiều nghỉ ngơi hoặc đem súng nỏ
bảo hộ; đi săn bắn, thóc gạo không đủ ăn thì vào
- Sĩ quan và bộ máy thực dân Pháp; rừng lấy lâm sản đem bán, mua ăn. Hễ
kiếm được no thì thôi, không lo tích trữ
- Thị dân trong tỉnh lỵ và thương nhân gì, vì thế dân nghèo, nhưng cũng không
ở nhiều phố, chợ; đói và có cái lợi mục súc, động có việc gì,
- Công nhân các mỏ và công nhân đồn đem con trâu bán là có tiền.Việc bầu cử
điền; ít người muốn làm, dẫu có làm cũng chỉ
- Cha cố Tây và Việt cùng nhiều giáo dân. 3 năm là xin từ, vì dân cư không có đình
Án sát sứ Tuyên Quang mô tả tình sở rộng sang, ngôi thứ hương ẩm gì như
hình chợ búa ở Tuyên Quang như sau: Trung châu; thế mà đệ niên mưa to, nước
- Ở tỉnh lỵ: chợ Tam Cờ, chợ Xuân trên núi đổ xô xuống, cầu trôi đường lở,
Hòa ngày nào cũng họp, các chợ khác mỗi dân đinh ít, các tổng lý từ về, phải cùng
tháng 6 phiên. với dân đinh gánh vác việc cầu đường,
- Huyện Yên Sơn: chợ Hiên ở xã Phù không để cho ai được; nên chi họ không
Hiên, họp ngày 1 ngày 6; chợ Duộc ở xã biết làm, hoặc vì cớ ấy; cai trị dân này
Thúc Thủy họp ngày 4 ngày 9. phải nên khoan dung, ngộ có công việc,
- Phủ Yên Bình: chợ Cát ở phố Đại cần đến dân lực, phải lấy lời ngọt dỗ bảo,
Đồng họp ngày 5 ngày 10; chợ Đại Đồng ở thì họ vui lòng làm được việc; nếu lấy oai
xã Đại Đồng họp ngày 4 ngày 9; chợ Ngọc quát mắng, thì ỳ ra đấy, không được việc,
ở xã Bình Mục họp ngày 2 ngày 7. vì dân Thổ ưa tô mà ghét sẵng...”.
- Châu Hàm Yên: chợ Bợ ở xã Bình Xa Nhìn chung, nếp sống vẫn theo truyền
họp ngày 4 ngày 9; Chợ Thụt ở xã Phù thống (xem: Phong tục, tập quán).
Loan họp ngày 2 ngày 7; chợ Bắc Mục ở xã Về tôn giáo, ngoài đạo Phật với những
Nhân Mục họp ngày 1 ngày 6. ngôi chùa đã được xây dựng từ lâu, người
