Page 666 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 666
Từ điển Tuyên Quang 667
Phân bố ở bắc và tây bắc Tuyên nhóm Nùng Đen, Nùng An, Nùng
Quang, điển hình là các khối núi U. Tiếng nói thuộc nhóm ngôn
Cham Chu, Phiên Luông, Năm ngữ Tày - Thái, dùng chữ Nôm
Luông, v.v.. Nùng để ghi chép.
1560. NÚI XÂM THỰC - BÓC MÒN Người Nùng canh tác ruộng
nước, làm nương rẫy. Ngoài trồng
Núi cấu tạo gồm các đá trầm
tích, trầm tích phun trào và các ngô, lúa còn trồng các loại củ,
khối núi sót tạo bởi các đá khác bầu, bí, rau xanh, v.v.; chăn nuôi
trâu, gà, lợn, vịt, ngan, v.v.. Nghề
nhau. Độ cao tuyệt đối thường thủ công: làm cao chàm, dệt, rèn,
dưới 1.000 m, độ dốc vừa phải, ít
bị chia cắt bởi hệ thống suối rãnh, đúc, đan lát, làm đồ gỗ, giấy dó,
ngói âm dương... Đồng bào ăn
vỏ phong hóa dày. Vùng núi này cơm tẻ là chính, ngoài ra còn ăn
chiếm phần lớn diện tích tỉnh cháo thay cơm, có vùng dùng ngô
Tuyên Quang, đặc biệt nổi bật ở xay thành bột để nấu cháo đặc
khu vực giáp tỉnh Bắc Kạn.
như bánh đúc. Trang phục bằng
1561. NÚI XÂM THỰC RỬA LŨA vải thô tự dệt, nhuộm chàm. Nam
Núi bị bóc mòn xâm thực với quá giới mặc áo cổ đứng, xẻ ngực, quần
trình sườn chủ yếu là di đẩy, rửa ống rộng. Trang phục phụ nữ các
trôi bề mặt, được cấu tạo chủ yếu nhóm khác nhau về kiểu dáng,
bởi đá biến chất và trầm tích, xen nhóm Nùng U mặc váy; Nùng
đá vôi. Ở Tuyên Quang, các khối Đen, Nùng An mặc quần, hầu
núi xâm thực rửa lũa phân bố rải như không có hoa văn trang trí.
Cư trú thành làng bản riêng hoặc
rác thành các cụm nhỏ ở huyện
Hàm Yên, Na Hang và điển hình xen kẽ với người Tày, ở nhà sàn.
Gia đình phụ quyền. Hôn nhân
ở lưu vực sông Năng, giáp ranh do cha mẹ sắp đặt, cưới xong cô
khu vực hồ Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn.
dâu đi lại cả hai bên gia đình, khi
1562. NÙNG có con mới ở hẳn nhà chồng.
Dân tộc sinh sống tại các tỉnh Trong đám tang có tục đội nón
miền núi phía Bắc. Có nhiều hiếu, ăn chay, làm nhà xe. Thờ
nhóm địa phương. Ở Tuyên tổ tiên, Phật bà Quan âm, thổ
Quang, người Nùng có 14.214 công... Sli là hình thức hát giao
người (năm 2009), chủ yếu là duyên của thanh niên nam nữ
