Page 598 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 598
Từ điển Tuyên Quang 599
1399. NẤU RƯỢU 1400. NÉO ĐẬP LÚA
Nguyên liệu chính gồm các loại Nông cụ của người Tày, Nùng
ngũ cốc như: gạo tẻ, gạo nếp, gạo để đập lúa. Cấu tạo bằng hai đoạn
lứt, gạo nương, lúa mạch, ngô hạt, tre già hay hai thanh gỗ được nối
mầm thóc, sắn, v.v.. Men rượu được với nhau bằng sợi dây rừng (dây
chế từ nhiều loại thảo dược như: sắn rừng) hoặc sợi lạt tre bện lại,
cam thảo, quế chi, gừng, hồi, thạch đoạn dây nối dài khoảng 25 cm.
xương bồ, bạch chỉ, xuyên khung, Néo có tác dụng cố định bó lúa
rễ ớt, v.v.. Nhào trộn hỗn hợp với bột trên tay để đập lúa vào loỏng
gạo và ủ cho bột hơi nở ra sau đó nhằm tách hạt thóc ra khỏi rơm.
vo, nắm từng viên nhỏ để lên khay Néo đập lúa thể hiện tri thức
trấu rồi đem phơi thật khô và cất dân gian của đồng bào trong quá
dùng dần. trình chế tạo công cụ phục vụ lao
động sản xuất.
Quy trình nấu rượu được thực
hiện như sau: nguyên liệu chính 1401. NGANG VÀ NGẠNH
được nấu, đồ chín, đánh tơi và Truyện cổ dân tộc Cao Lan.
trộn với men rượu tán thật nhỏ Nhân vật chính là Ngang và
mịn cho đều khi còn ấm. Đem ủ Ngạnh, cả hai đều có sức khỏe
kín trong chỗ ấm một thời gian phi thường, kết nghĩa anh em
nhất định tùy theo thời tiết, loại với nhau, vơ vét hết ruộng
nguyên liệu, loại men, vùng miền nương của dân làng. Mọi người
và kinh nghiệm người nấu để sản căm giận đòi lại thì bị đánh đập
phẩm lên men chuyển hóa tinh bột không thương tiếc. Một cụ già
thành rượu. Sau đó cho sản phẩm bị đau, nói với chúng là Ngang
đã lên men vào nồi chưng cất đun sẽ chết vì trâu húc, Ngạnh sẽ
lửa đều để rượu bay hơi. Trên chết vì cua cắp. Hai đứa sợ, trả
miệng nồi có một ống nhỏ dẫn hơi lại ruộng nương nhưng bắt mọi
rượu và một phần hơi nước trong người đến làm công cho chúng.
quá trình nấu ra ngoài. Ống dẫn Một lần, Ngang đi qua chỗ con
dài và một phần lớn độ dài của trâu đang bị trói làm thịt. Dây
ống được ngâm trong bồn nước đứt, con trâu lao vào Ngang, hắn
lạnh để hơi rượu ngưng tụ thành bỏ chạy, trâu đuổi theo; bị dồn
giọt lỏng chảy vào bình hoặc chai đến vách đá, Ngang liều mình
đựng rượu. bẻ quặt sừng trâu. Con trâu bị
