Page 377 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 377
378 Từ điển Tuyên Quang
886. HÁT QUAN LÀNG mở gánh, giao dâu, nộp chăn gối,
Điệu dân ca độc đáo dùng dặn dâu...
trong lễ cưới. Hát quan làng ở 887. HÁT SLI - LƯỢN
đồng bào Tày còn gọi là “thơ lẩu”
(tức thơ trong lễ cưới), gồm các Một loại hình dân ca của đồng
bài thơ được hát đối đáp giữa nhà bào Tày, Nùng, hát đối đáp nam
gái và nhà trai. Người hát chính nữ. Cùng là ca hát về chủ đề
là Quan lang (người đàn ông đại tình yêu nhưng do các tộc Nùng
diện họ nhà trai) và Pá mè (người khác nhau nên Sli - lượn cũng có
phụ nữ đại diện họ nhà gái). Các sắc thái khác nhau về âm điệu.
bài hát đều giàu tính giáo dục, đề Người Nùng Giang có Sli Giang;
cao truyền thống, dạy cháu con Nùng Cháo có Sli Sình Làng,
việc ứng xử giữa vợ chồng, nàng Cổ Lẩu; Nùng Phản Slình có Sli
dâu và bên nhà chồng, chàng rể Phản Slình v.v.. Mỗi làn điệu có
với bên nhà vợ... cách thể hiện thông qua những
câu Sli, nhưng đều giống nhau
Trong một lễ cưới, hát quan về hình thức diễn xướng. Lượn có
làng được chia làm 3 bước: Nhà các làn điệu lượn slương, lượn cọi,
trai đến xin dâu, nhà gái nộp lượn nàng ới, lượng then. Chủ đề
dâu, nhà trai đưa dâu về. Nhà hát Sli - lượn phong phú, thường
trai hát trước, nhà gái đối lại. hát khi xuân về, khi có đám cưới,
Mỗi bài hát (cung) phải phù hợp lễ hội v.v.. Lời hát luôn có sự liên
với từng nghi lễ. Ngoài chất giọng tưởng, ví von qua những hình
tốt, thuộc nhiều bài hát, người ảnh cụ thể để nói lên tâm tình
hát phải am hiểu phong tục, giỏi con người. Người hát có thể hát
ứng đối, sáng tạo.
ở bất cứ nơi đâu miễn là có đối
Tại Tuyên Quang hiện đã sưu tượng để hát đối đáp.
tầm được trên 130 cung quan
làng nhà trai và 32 cung quan 888. HÁT THEN
làng nhà gái. Các cung hát của Một loại hình diễn xướng dân
nhà trai: dỡ dây, mở cửa, trải gian trong sinh hoạt văn hóa tâm
chiếu, mời nước mời trầu, trình linh của đồng bào Tày, Nùng,
tổ và nộp gánh, dâng vải tạ ơn, Thái. Ở Tuyên Quang, then Tày
bái tổ, xin dâu... Các cung hát là phổ biến, gồm nhiều chủ đề
của nhà gái: mời nước, mời trầu, phong phú như: Then cầu yên
