Page 196 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Và kết luận: Trong bảng vàng kháng chiến, nhân dân huyện Chiêm Hoá,

rừng núi Chiêm Hoá đã đóng góp một phần quyết định vào thành công, mang lại
độc lập thống nhất của toàn đất nước.
Về văn hoá-xã hội: Chiêm Hoá đã đóng góp một vai trò quan trọng từ
những ngày đầu kháng chiến. Trung tâm văn hóa, giáo dục, y tế đã thành lập tại

đó. Từ hai bàn tay trắng . được Bác Hồ khuyến khích theo tinh thần tự lực, tự
cường, các nhà khoa học Việt Nam đã có công đào tạo cán bộ phục vụ nhân dân,
phục vụ bộ đội, đặc biệt là góp sức xây dựng các chiến dịch... những cán bộ
được đào tạo theo phương thức vừa học vừa hành, dưới sự chỉ đạo của những

nhà khoa học có đức, có tài như các anh Tôn Thất Tùng, Hồ Đắc Di, Đặng Văn
Ngữ... đã trở thành những cán bộ đầu ngành, đầu khoa sau này.
Khi hoà bình trở về Thủ đô Hà Nội, các anh bạn anh Phan Anh đã công
tác ở Chiêm Hoá thường ôn lại chuyện cũ. Ví dụ: Giáo sư Hồ Đắc Di kể lại

rằng: Khi nhận được lệnh phải chuyển lên vùng rừng núi Việt Bắc, các anh đã đi
dọc con đường số 2 lên tỉnh Tuyên Quang, rồi đi ngược về phía Chiêm Hoá.
1
Vào một buổi chiều cuối tháng 5-1947, các anh tới địa điểm Ngòi Quẵng . Tại
nơi đây, các anh xây dựng trường Đại học y khoa. Bước đầu, các anh ở nhờ nhà

những người dân tộc miền núi, sau một thời gian các anh mới tự làm được
những gian nhà bằng tranh tre nứa lá để ở. Chẳng bao lâu, các anh đã xây dựng
được một "cơ ngơi" cũng khá đầy đủ: một phòng mổ được căng bằng vải trắng,
một hội trường mái lợp bằng rơm rạ, những phòng thí nghiệm cần thiết... Một

ngày đáng ghi nhớ trong lịch sử giáo dục nước Việt nam Dân chủ Cộng hoà, đó
là ngày 6-10-1947 ngày khai giảng của trường Đại học Y kháng chiến. Trường
được trang hoàng bằng những bông hoa của núi rừng Việt Bắc. Có mặt đông đủ
các giáo sư, học sinh, cán bộ công nhân viên nhà trường, đặc biệt có cả những

người trong gia đình các giáo sư, cán bộ, công nhân viên cùng bà con nơi trường
đóng. Anh Võ Nguyên Giáp đại diện Chính phủ đến dự lễ khai giảng. Trong
buổi lễ, Giáo sư Hồ Đắc Di dã đọc diễn văn khai giảng, Giáo sư cảm động, vì
Bác luôn luôn quan tâm đến công tác đào tạo của nhà trường. Năm 1947, các

anh được gặp Bác Hồ, gặp Bác các anh nêu những khó khăn đã gặp phải nhất là
về các mặt thiết bị, máy móc và cơ sở vật chất kỹ thuật cần thiết cho hoạt động
của Nhà trường. Bác nghe, Bác nói rằng: "Đó là lỗi tại tôi, tôi có trách nhiệm tạo
điều kiện để cho các anh làm được việc". Bác gợi ý cách giải quyết là họp anh

em lại, nói cho anh em hiểu tình hình rồi bàn những nhiệm vụ phải thực hiện.
Bác bảo phải "tự lực cánh sinh". Giáo sư Hồ Đức Di nhấn mạnh: Lần đầu tiên
trong đời, Giáo sư được nghe bốn chữ "tự lực cánh sinh" và đó chính là con
đường để xây dựng nhà trường trong suốt thời gian kháng chiến cũng như sau

này. Đọc diễn văn khai giảng, Giáo sư không những cảm động, mà còn rất tự

1 Thuộc xã Xuân Quang, huyện Chiêm Hóa
196