Page 385 - TQ - Thu do khu giai phong trong CMT8
P. 385
chống chủ nghĩa phát xít trên thế giới, đúng như Chủ tịch Hồ
Chí Minh nêu trong bản Tuyên ngôn độc lập bất hủ do Người
thay mặt Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
đọc tại Quảng trường Ba Đình buổi chiều ngày 2-9-1945: "Sự
thực là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không
phải từ tay Pháp" , "Một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng
1
minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do!
Dân tộc đó phải được độc lập!" . Còn công của Chính phủ Trần
2
Trọng Kim vận động quân đội Nhật ở Việt Nam đứng "trung
lập" ư? Không phải. Có muốn chống lại lực lượng khởi nghĩa thì
quân đội Nhật cũng không thể làm gì hơn là nhìn Việt Minh
phá kho thóc giải quyết nạn đói; họ cũng không thể làm gì hơn
là chỉ đứng nhìn những cuộc tuần hành, biểu tình, mít tinh,
những dòng người cuồn cuộn chiếm các công sở, lập nên chính
quyền cách mạng.
Thực ra, một bộ phận quân Nhật vẫn có kháng cự trước
đấu tranh của Việt Minh, nhưng rồi chúng phải chịu rút lui.
Công này không thuộc về Chính phủ Trần Trọng Kim. Không
thể phủ nhận một số cá nhân trong Chính phủ Trần Trọng
Kim có tinh thần yêu nước và có cảm tình với cách mạng. Điều
này giải thích tại sao sau khi Cách mạng Tháng Tám thành
công, một số vị nguyên là bộ trưởng trong Chính phủ Trần
Trọng Kim đã đứng về phía cách mạng và tham gia Chính phủ
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (điển hình như trường hợp của
Phan Anh). Nhưng như thế không có nghĩa là Chính phủ này
có công, với nghĩa là góp phần làm cho quân đội Nhật ở Việt
Nam "án binh bất động" trước làn sóng Tổng khởi nghĩa mùa
Thu lịch sử năm 1945.
________________
1, 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr.3.
387
