Page 707 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU

Chương I
Chương V

DÂN SỐ VÀ PHÂN BỐ DÂN CƯ
TIỂU THỦ CÔNG NGHIỆP

I- TIỂU THủ CÔNG NGHIỆP TUYÊN QUaNG đồng bào các dân tộc Tuyên Quang cũng
QUa CÁC THỜI KỲ đã đạt tới trình độ cao. Công cụ lao động,
vũ khí, đồ dùng sinh hoạt từ nguyên liệu
1. Thời kỳ trước năm 1945
sắt, đồng, song, mây, tre, nứa... rất phong
Từ xa xưa, ở xứ Tuyên Quang đã xuất phú, dáng đẹp. Đồ trang sức được làm từ
hiện nhiều nghề thủ công truyền thống, vàng, bạc, đồng cũng rất tinh xảo. Người
nhưng nổi tiếng hơn cả là nghề dệt, nghề Pháp cũng phải khẳng định: “Kỹ thuật của

gốm và nghề luyện kim (đúc đồng, rèn họ cũng khéo, biết làm rèn, đồ đồng, bạc,
sắt), chế biến nông, lâm sản và dược liệu, làm dao, súng (súng kíp, hoả mai); làm
phổ biến là nghề đan lát (mây, tre đan) và lưỡi cày, làm đồ nữ trang do họ tiện lấy”,
đánh bắt cá... “họ cũng thông thạo làm các dụng cụ gia
Sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi có đình, làm đồ nữ trang bằng bạc, tuy thô
chép: Ở vùng đất Tuyên Quang “thảo mộc nhưng rất đặc sắc” .
2
dài, to. Bảo Lạc sản vàng, bạc, sắt, thiếc; Dưới thời Pháp thuộc, tiểu thủ công
Lục Yên sản chì, đồng, diêm tiêu, mây; nghiệp Tuyên Quang không phát triển,
Phúc Yên sản vải thêu xanh và mật ong nhiều nghề thủ công truyền thống bị mai

vàng. Thu Vật có trầm hương, nến hoa, một, đặc biệt là nghề dệt, đan lát, làm đồ
diêm tiêu... Long Vị có thứ áo cỏ... Người nữ trang. Để khai thác thế mạnh của Tuyên
Thổ dệt vải vàng ánh, thêu xanh, trông rất Quang là rừng và khoáng sản, thực dân
đẹp. Mật ong vàng rất tinh khiết, vị rất Pháp đã cho phát triển một số nghề thủ
ngọt, người Thổ dùng chữa chứng bụng công và tiểu thủ công nghiệp, như: khai
giun”... . thác chế biến đá, kim loại màu, nông, lâm
1
Dưới thời phong kiến, trên đất của phủ sản, dược liệu, v.v. nhằm phục vụ nhu cầu
Tuyên Hoá đã xuất hiện nhiều nghề thủ sản xuất và sinh hoạt của giới tư sản chính
công có tiếng, đặc biệt là nghề chế biến lâm quốc và xuất khẩu.
sản, dược liệu, thêu dệt các mặt hàng từ Theo ghi chép của các học giả người
sợi bông, sợi lanh; kỹ thuật nhuộm vải của Pháp và tài liệu địa phương chí, lâm sản

1. Ủy ban Khoa học xã hội, Viện Sử học: Nguyễn Trãi toàn tập (in lần thứ hai có sửa chữa, bổ sung),
Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 1976, tr.229-230.
2. Xem Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang: Lịch sử Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang (1940-1975),
Sđd, tr.21.