Page 417 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 417
417
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ
1945, quân Nhật nổ súng tiến hành đảo Thanh - Sơn Dương) được chọn làm nơi
chính hất cẳng Pháp ở Đông Dương. Thời “bắt mạch” đầu tiên đối với chính quyền
cơ khởi nghĩa giành chính quyền của cách địch. Tư tưởng chủ đạo của cuộc ra quân
mạng Việt Nam ngày càng chín muồi. là phải chắc thắng để gây thanh thế cho ta.
Ngày 12-3-1945, Trung ương Đảng ra chỉ Đêm 10-3-1945, dưới sự lãnh đạo trực
thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động tiếp của đồng chí Tạ Xuân Thu, lực lượng
của chúng ta”, phát động cao trào kháng vũ trang cách mạng đã mau lẹ tước vũ
Nhật cứu nước trong cả nước làm tiền đề khí của lĩnh dõng, bắt bọn tổng lý, hương
cho cuộc Tổng khởi nghĩa đang tới gần. dõng phải quy phục, giao nộp súng ống,
Cùng cả nước, Tuyên Quang cũng bước bằng sắc, triện đồng cho ta. Ta giải phóng
vào thời kỳ khởi nghĩa giành chính quyền hoàn toàn xã Thanh La ngay trong đêm
ở từng địa phương tiến tới giành chính 10-3-1945.
quyền trong toàn tỉnh. Khởi nghĩa Thanh La là một trong hai
Nghe tin Nhật đảo chính, ngay đêm cuộc khởi nghĩa nổ ra sớm nhất trên phạm
9-3-1945 quân Pháp và bọn tay sai hốt vi cả nước trong Cách mạng Tháng Tám
hoảng bỏ chạy khỏi thị xã Tuyên Quang. năm 1945; đồng thời, là cuộc khởi nghĩa
Tỉnh lỵ Tuyên Quang bị bỏ ngỏ trong ba đầu tiên giành thắng lợi trọn vẹn với sự
ngày, chính quyền bị tê liệt. Tuy nhiên, do ra đời và hoạt động công khai của chính
chuẩn bị mọi mặt cho cuộc khởi nghĩa nên quyền cách mạng cấp xã đầu tiên trong cả
lực lượng cách mạng ở đây đã để lỡ cơ hội nước cho tới khi Cách mạng Tháng Tám
giành chính quyền. thành công.
Ngày 11-3-1945, quân Nhật từ Phú Thọ Thắng lợi nhanh chóng của cuộc khởi
kéo lên chiếm đóng thị xã Tuyên Quang, nghĩa Thanh La cho thấy giặc đã rất suy
dựng lên chính quyền tay sai dựa trên bộ yếu, khởi nghĩa giành chính quyền có
máy cai trị cũ của Pháp. thể nổ ra, thành công ở từng xã, huyện
Ở vào thời điểm đó, tuy chưa nhận rồi phát triển trên phạm vi lớn. Phân
được chỉ thị mới của Trung ương, song căn khu ủy phân khu Nguyễn Huệ quyết
cứ vào tình hình cụ thể của địa phương, định mở rộng hoạt động. Sáng 11-3-1945,
chủ trương chung của Đảng, Ban lãnh sau cuộc mít tinh tuyên thệ tại sân đình
đạo phân khu Nguyễn Huệ đã quyết định Thanh La, quân khởi nghĩa với nòng cốt
hành động. là lực lượng Cứu quốc quân III và tự vệ
Ngày 10-3-1945, tại khu rừng Khuôn địa phương giương cao cờ đỏ Sao vàng,
Kẹn (xã Tân Trào) dưới sự chủ tọa của biểu ngữ cách mạng: “Việt Nam độc lập
đồng chí Song Hào, Phân khu ủy phân muôn năm”, “Ủng hộ Việt Minh”, “Đả
khu Nguyễn Huệ đã họp và nhận định: đảo phát xít Nhật”..., tiến về giải phóng
biến động tình hình địch trong khu và Đăng Châu - huyện lỵ Sơn Dương. Nhân
các vùng phụ cận cho thấy, có thể Nhật dân vô cùng phấn khởi, hừng hực khí thế
đã đảo chính Pháp, thời cơ đã đến, cần đấu tranh, tham gia vào đoàn quân cách
nhanh chóng, mạnh dạn hành động “bắt mạng ngày càng đông. Quân khởi nghĩa
mạch” xem phản ứng của địch, nếu thuận tới đâu là các chức sắc trong chính quyền
lợi sẽ mở rộng hoạt động tiến lên giành địa phương của địch đều áo mũ chỉnh tề
chính quyền. Xã Thanh La (nay là xã Minh ra trình diện, giao nộp vũ khí và các loại
