Page 419 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 419
419
Phêìn thûá ba: LÕCH SÛÃ
huyện Chiêm Hóa và các tổng: Phù Loan, mạng. Các xưởng quân giới, in báo và
Yên Lũng (Hàm Yên), Sơn Đô, Yên Lĩnh tài liệu cũng được thành lập tại đây. Đầu
(vùng thượng huyện Yên Sơn). tháng 5-1945, đơn vị giải phóng quân
Tại Yên Sơn, được sự ủng hộ, cổ vũ chủ lực của tỉnh được thành lập tại Pom
mạnh mẽ của vùng tự do, các Ban Việt Chạng (Hàm Yên) gồm 4 trung đội tham
Minh xã đã lãnh đạo nhân dân nổi dậy gia quá trình giải phóng các tỉnh Yên Bái,
phối hợp cùng lực lượng vũ trang từ Sơn Hà Giang.
Dương sang đè bẹp những ổ kháng cự cuối Sau ngày 9-3-1945, khởi nghĩa giành
cùng của địch. Ngày 12-5-1945, đại biểu chính quyền nổ ra và giành thắng lợi
dân tộc các xã họp tại làng Chạp (Trung ở nhiều nơi: Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái
Sơn) đã quyết định thành lập châu Hồng Nguyên... Từ ngày 15 đến ngày 20-4-1945,
Thái gồm 2 tổng Bình Ca và Kim Quan với Hội nghị quân sự Bắc Kỳ họp tại Hiệp Hòa
12 xã, 2 động người Dao và Cao Lan. (Bắc Giang) đã quyết định phát động chiến
Ở Hàm Yên, các đội tự vệ địa phương tranh du kích chuẩn bị tiến tới tổng khởi
cùng lực lượng vũ trang từ Chiêm Hóa nghĩa, thống nhất các lực lượng vũ trang
sang đã đi đầu, hỗ trợ quần chúng vùng thành Việt Nam tuyên truyền giải phóng
lên cướp chính quyền. Ngày 15-5-1945 quân và chọn châu Tự Do (Tuyên Quang)
phủ Toàn Thắng được thành lập bao gồm làm căn cứ địa, trung tâm lãnh đạo khởi
phần lớn huyện Hàm Yên, một phần nghĩa giành chính quyền trong cả nước.
huyện Yên Bình và các xã: Thắng Quân, Trước những diễn biến khẩn trương
Tứ Quận, Chiêu Yên, Xuân Vân, Trung của tình hình, để thuận lợi cho việc trực
tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng toàn
Trực của Yên Sơn.
Tại Yên Bình: Tháng 4-1945, từ Chiêm quốc, cuối tháng 5-1945 đồng chí Hồ Chí
Hóa, lực lượng do đồng chí Trần Thế Môn Minh đã chuyển từ Cao Bằng về Tân Trào.
Sau khi nghe báo cáo tình hình, Người đã
chỉ huy phát triển qua Hàm Yên, sang Yên chỉ thị thành lập Khu giải phóng gồm các
Bình, đóng quân tại chợ Ngọc rồi phát tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên,
triển ra các xã thuộc huyện Yên Bình. Sau Tuyên Quang, Hà Giang, Lạng Sơn và một
đó, cử đồng chí Quyết Tâm phối hợp cùng phần các tỉnh Bắc Giang, Phú Thọ, Vĩnh
các đồng chí Hoàng Văn Xuân, đồng chí Yên, Yên Bái. Từ đây Tân Trào trở thành
Kiên giải phóng huyện lỵ Yên Bình, thành trung tâm Khu giải phóng, đầu não lãnh
lập Phủ Quyết Thắng vào ngày 18-5-1945 đạo cao trào kháng Nhật cứu nước trong
bao gồm toàn bộ huyện Yên Bình và các xã toàn quốc.
vùng trung, hạ huyện Yên Sơn. Tới tháng 6-1945, ở Tuyên Quang, hầu
Như vậy, tới ngày 22-5-1945 ta đã giải hết các địa phương đã khởi nghĩa giành
phóng được hầu hết các địa phương trong chính quyền thành công, chỉ còn tỉnh lỵ
tỉnh. Sự ra đời của các châu, phủ: Tự Do, Tuyên Quang và một vùng đệm nhỏ xung
Kháng Địch, Khánh Thiện, Xuân Trường, quanh là chưa được giải phóng; lực lượng
Hồng Thái, Toàn Thắng, Quyết Thắng đã quân Nhật chiếm đóng vùng này còn khá
mở ra một vùng tự do rộng lớn của cách mạnh. Tuy vậy, tại đây, phong trào đấu
mạng. Cuối tháng 4-1945, tại Sơn Dương tranh của quần chúng ngày càng lên cao
ta đã mở trường Quân chính kháng Nhật, và điều kiện của một cuộc khởi nghĩa vũ
cấp tốc đào tạo cán bộ quân sự cho cách trang ngày càng chín muồi.
