Page 184 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

chiến đấu ngày 24-6 đã tiêu diệt được 50 tên địch, trong đó có một tên quan hai

Nhật.
Những trận phục kích tại cầu Cả của quân giải phóng và tự vệ du kích xã
Yên Nguyên trong tháng 6-1945 đã tiêu diệt hơn 100 tên địch cùng nhiều lừa
ngựa, bảo vệ an toàn tuyệt đối chính quyền châu Khánh Thiện, bảo vệ tính mạng

và tài sản của nhân dân.
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, cầu Cả cũng là nơi
diễn ra một trận đánh lớn. Thực hiện kế hoạch hai gọng kìm bao vây Việt Bắc,
cuối tháng 10 đầu tháng 11-1947, quân Pháp thuộc binh đoàn hỗn hợp do

Commuynan chỉ huy trên gọng kìm phía Tây từ Tuyên Quang tiến lên Chiêm
Hóa hòng hội quân với gọng kìm phía Đông từ Bắc Cạn sang Đài Thị. Để kịp
hợp quân với gọng kìm phía Đông Bắc, trung tá Commuynan chia gọng kìm
phía Tây Nam thành hai mũi tiến công, một mũi theo đường bộ, một mũi theo

đường thủy. Lên đến Chiêm Hóa nhưng không gặp được cánh quân của Bô-Phrê
như kế hoạch, lại luôn bị quân và dân địa phương tấn công bằng lối đánh du
kích, lực lượng địch ngày càng bị tiêu hao. Lâm vào cảnh khốn quẫn giữa núi
rừng Việt Bắc, chúng đành tìm đường rút lui về thị xã Tuyên Quang.

Tôi (lúc đó là chính trị viên trung đoàn Hà Tuyên, còn gọi là trung đoàn
112) và đồng chí Phương Cương (tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 718) phán đoán,
địch sẽ rút theo đường bộ, từ Chiêm Hóa qua đèo Gà, xã Yên Nguyên về chợ Bợ
rồi về Tuyên Quang. Tôi điều động cả tiểu đoàn 718 cấp tốc hành quân từ Đầm

Hồng đến xã Vinh Quang, huyện Chiêm Hóa, ra Chinh vượt sông Gâm cắt rừng
qua xã Nhân Lý về Yên Nguyên. Ngày 3-11 -1947, ta đến Yên Nguyên, cho cán
bộ đi nghiên cứu, bố trí trận địa phục kích dài 1,5km cách Cầu Cả 500m về phía
Bắc, hai bên có làng nhưng nhân dân đã sơ tán cả. Đại đội trợ chiến khóa ở đoạn

đuôi, dùng cối trung liên bắn thẳng theo dọc đường, hai đại đội bộ binh khóa
đầu đại bộ phận đánh vào giữa đội hình địch. Một bộ phận được cử đến đèo Gà
để quan sát, theo dõi địch, ngoài tiểu đoàn 718 còn có lực lượng du kích xã Yên
Nguyên phối hợp tác chiến.

Trận địa được bố trí ở hai bên đường lấp dưới những lùm cây. Đường độc
đạo lại hẹp hai bên là đồng ruộng, khi bị tấn công địch không thể bố trí trận địa
đánh trả trên mặt đường vì rất trống trải, chúng chỉ còn một cách duy nhất là
chạy dọc theo đường và sẽ rơi vào trận địa phục kích của ta.

4 giờ chiều ngày 5-1-1947, địch hành quân vào khu vực ta bố trí trận địa.
Tôi trực tiếp dùng trung liên phát hỏa trước, đánh thẳng vào đội hình địch. Các
đơn vị bắt đầu đồng loạt nổ súng, bị đánh bất ngờ, đội hình địch hoàn toàn rối
loạn, xác chết ngổn ngang, phải khá lâu sau chúng mới hoàn hồn và bắn trả như

vãi đạn vào đội hình ta. Sau hai giờ chiến đấu quyết liệt, trận chiến đấu kết thúc
với thắng lợi giòn giã của quân và dân ta. Khoảng 100 tên địch đã bị tiêu diệt tại

184