Page 1449 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1449
Phêìn thûá baãy: LÛÚÅC CHÑ THAÂNH PHÖË TUYÏN QUANG... 1449
I- ĐỊA LÝ hiếm: hổ, gấu, hươu, nai; nhiều đặc sản:
nấm hương, mộc nhĩ, cùng các loại hương
Huyện Yên Sơn nằm ở phía tây nam
tỉnh Tuyên Quang, nằm trong khoảng độ liệu và dược liệu quý. Một số khoáng sản
địa lý: từ 21 40’ đến 22 10’ vĩ độ bắc; 105 0 đã phát hiện: than, thiếc, chì, barít, pisít,
0
0
10 đến 105 40 kinh độ đông. Phía đông cao lanh, vàng sa khoáng... Vùng trung
’
’
0
giáp huyện Định Hoá (tỉnh Thái Nguyên), và hạ huyện là những dãy đồi thấp, đất
phía đông bắc giáp huyện Chợ Đồn (tỉnh đai màu mỡ, thích hợp cho trồng cây công
Bắc Kạn); phía tây bắc giáp huyện Hàm nghiệp (chè, mía, cà phê), trồng màu và
Yên; phía tây giáp huyện Yên Bình (tỉnh chăn nuôi. Phía tây huyện gồm những xã
Yên Bái); phía tây nam giáp huyện Đoan Kim Phú, Mỹ Bằng, Phú Lâm, Hoàng Khai
Hùng (tỉnh Phú Thọ); phía nam và đông có những cánh đồng rộng lớn, phì nhiêu
nam giáp huyện Sơn Dương (tỉnh Tuyên trải dài dưới chân những dãy núi cao: núi
Quang); phía bắc giáp huyện Hàm Yên và Quạt, núi Nghiêm, núi Là (có độ cao hơn
Chiêm Hoá (tỉnh Tuyên Quang). 900 m)...
Từ Yên Sơn có thể xuôi về Hà Nội, Yên Sơn có diện tích sông suối là
ngược lên Hà Giang theo quốc lộ 2, quốc 2.632,25 ha, chiếm 2,32% diện tích đất tự
lộ 2C, sang Thái Nguyên và Yên Bái theo nhiên, trong đó 3 con sông lớn: Sông Lô,
quốc lộ 37. Ngoài ra, huyện có 4 con sông sông Gâm, sông Phó Đáy. Sông Lô có chiều
chảy qua, gồm sông Lô, sông Gâm, sông dài thuộc địa phận huyện Yên Sơn hơn
Chảy, sông Phó Đáy, tạo nên hệ thống 51km, chia huyện Yên Sơn thành 2 phần,
3
đường thuỷ hết sức quan trọng. Yên Sơn lưu lượng nước lớn nhất là 11.700m /s; đây
nằm bao quanh thành phố Tuyên Quang là đường thuỷ duy nhất nối Tuyên Quang
(trung tâm kinh tế, chính trị lớn nhất của với Hà Giang, các tỉnh trung du, miền núi
tỉnh) nên các tuyến giao thông chính của và Đông Bắc Bộ. Sông Gâm gặp sông Lô ở
thành phố Tuyên Quang đều đi qua địa địa phận xã Thắng Quân (Yên Sơn) nối các
bàn huyện, là điều kiện thuận lợi cho sự huyện Nà Hang, Chiêm Hoá với tỉnh lỵ.
phát triển kinh tế - xã hội của huyện hiện Sông Phó Đáy chảy qua địa phận huyện
tại và những năm tới. Yên Sơn, Sơn Dương rồi sang đất Phú Thọ,
Tổng diện tích đất tự nhiên của huyện lòng sông nhỏ, hẹp.
(tính đến ngày 1-1-2013) là: 113.242,26 ha, Ngoài 3 con sông lớn, Yên Sơn còn có
được chia làm 3 nhóm đất chính, trong đó: các sông, ngòi nhỏ khác như: sông Chảy,
đất nông nghiệp là 102.595,71 ha, chiếm ngòi Chinh, ngòi Sính, ngòi Là... liên kết
90,6%; đất phi nông nghiệp là 9.041,85 ha, tạo thành mạng lưới theo lưu vực các sông
chiếm 7,98%; đất chưa sử dụng là 1.604,7 ha, chính. Là nguồn cung cấp nước cho đời
chiếm 1,42%. sống, sinh hoạt và chứa đựng tiềm năng
Địa hình huyện Yên Sơn tạo thành 3 phát triển thuỷ điện, song do độ dốc lớn,
vùng với tính chất rất khác nhau: Vùng lòng sông hẹp, nhiều thác ghềnh, nên
thượng huyện (phía đông và đông bắc) những con sông này cũng thường gây
bao gồm những dãy núi đá hùng vĩ nối nhiều nguy hiểm cho thuyền bè qua lại,
nhau trùng điệp. Nơi đây, xưa kia chủ yếu gây lũ lụt vào các mùa mưa ở những vùng
là rừng già với nhiều tầng thực vật. Trong thấp. Thích ứng với địa hình trên, khí hậu ở
rừng có nhiều loại gỗ quý: đinh, lim, Yên Sơn cũng phân biệt thành hai khu vực
nghiến, lát, sến, táu, trai, chò; nhiều thú rõ rệt: phía đông mát mẻ, ôn hoà; phía tây,
