Page 793 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 793
794 Từ điển Tuyên Quang
1879. SỰ TÍCH NÚI ÁI CAO minh, rất giỏi đánh cờ, trong
Truyện cổ dân tộc Tày, giải vùng không một ai thắng nổi.
thích nguồn gốc tên gọi núi Ái Cao Một lần, Tiên cờ Đế Thích xuống
ở bản Thốc, xã Đà Vị. Nàng Ái trần giả làm người thường tìm
Cao xinh đẹp tuyệt trần, cha mẹ đến đánh cờ với Ỏi bên sông Gâm,
mất sớm phải tự làm lụng kiếm không phân thắng bại. Ỏi đánh
sống. Giặc tràn vào bản cướp bóc, cờ nhưng vẫn phải chăn trâu nên
chúng bắt nàng làm vợ tướng giặc không ngồi được lâu. Đến ngày
đồng thời là chủ mỏ nhưng nàng thứ tư, Đế Thích định bụng sẽ
không đồng ý. Nàng còn bày cách đánh bại Ỏi nên hóa phép một cái
cho phu mỏ giấu vàng, bạc không cột đá cao to vững chãi gần chỗ
nộp cho giặc nên bị chúng giam bàn cờ rồi bảo Ỏi mang cả đàn
lại. Biết không thể trốn thoát, trâu buộc vào đấy. Hai người đang
nàng ra điều kiện cho tướng giặc ngồi đánh cờ thì chủ nhà đến. Đế
không được đánh đập phu mỏ và Thích thu hình bỏ dở ván cờ bay
trả công đầy đủ cho dân phu thì về trời. Ỏi kể lại câu chuyện cho
nàng sẽ cưới hắn. Tên chủ mỏ hứa chủ nhà nghe nên không bị trách
làm theo, nhưng cưới nàng xong, tội. Cột đá bên bờ sông Gâm được
hắn càng đánh đập dân phu thậm dân làng gọi là Ngàm Đăng Vài -
tệ hơn. Dân bản cho rằng Ái Cao nghĩa là Cọc buộc trâu.
đã ham giàu sang mà phản bội
nên khinh bỉ và xa lánh nàng. Hối 1881. SỰ TÍCH NÚI NÀNG TIÊN
hận vì tin theo lời hứa của giặc, CHÚ KHÁCH
tủi nhục vì bị khinh rẻ, nàng đâm Truyện cổ dân tộc Tày. Vùng
đầu xuống vực tự vẫn. Dân làng Thượng Lâm có nghề trồng bông,
bấy giờ mới hiểu rõ nỗi oan ức của kéo sợi, dệt thổ cẩm. Những tấm
nàng nên tìm gỗ quý làm quan tài, thổ cẩm làm mặt chăn, mặt gối
chôn nàng trên đỉnh núi rồi gọi
ngọn núi đó là núi Ái Cao. rất đẹp. Ngọc Hoàng thích liền
cho Ngọc nữ xuống mua và được
1880. SỰ TÍCH NGÀM ĐĂNG biết phải ba năm mới dệt xong vài
VÀI - CỌC VÀI trăm tấm thổ cẩm. Ngọc nữ tâu với
Truyện cổ dân tộc Tày. Nhân Ngọc Hoàng tìm thợ giỏi đưa lên
vật chính là Ỏi, mồ côi cha từ trời để dệt vì một tháng trên trời
nhỏ, lớn lên phải đi chăn trâu bằng mấy chục năm nơi hạ giới.
cho nhà giàu. Ỏi là đứa trẻ thông Ngọc nữ tìm được nhà nọ có hai chị
