Page 46 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 46
Từ điển Tuyên Quang 47
số ngành Dao (nhóm Dao địa các lễ như cấp sắc, cúng cơm mới,
phương) cho rằng, Bàn vương là cúng vía lúa, làm chay.
một vị vua giỏi, đã sai tướng Bàn
Hộ hóa thân thành long khuyển 74. BẢN
mình rồng ngũ sắc lẻn vào thành Đơn vị cư trú, đơn vị cơ sở duy
của Cao Vương, giết Cao Vương, nhất tồn tại ở một số dân tộc
loại bỏ hiểm họa cho người Dao... thiểu số sinh sống tại miền Bắc
Việt Nam như Tày, Thái, Nùng.
Lễ cúng Bàn vương ở mỗi nơi,
mỗi ngành Dao không giống nhau, Ở Tuyên Quang trước đây, số
phổ biến theo 3 cách: (1) Cách thứ dân trong bản không đồng đều,
nhất có tên gọi Tồm Đàng giống thường chỉ tập trung vài ba trăm
như một lễ hội, được tổ chức vài người với mấy chục nóc nhà và
năm một lần vào dịp cuối năm. ở rải rác cách nhau vài kilômét.
Đàn cúng Bàn vương được lập Bản có ranh giới lãnh thổ được xác
bằng sàn tre, gỗ ở nơi trung tâm, định rõ ràng, ở đó có nơi cư trú,
cao, rộng và bằng phẳng do các canh tác, bãi chăn thả súc vật,
thầy mo lựa chọn. Trên đàn tế rừng, sông, suối, nghĩa địa, v.v..
trang trí giấy màu, tranh, vải các Trong bản thường có một họ gốc,
loại cùng những lễ vật từ nông họ lớn. Trước đây, đứng đầu là
nghiệp như lợn, gà, trâu, bò, thóc, Trưởng bản, điều hành công việc,
lúa kết từ tre, nứa. Sau lễ cúng tạ theo tập quán và tinh thần cộng
ơn, thầy mo cùng dân làng hát 36 đồng.
đoạn ca xướng và 7 tập khúc tử 75. BẢN CHƯƠNG
ca tụng công đức của Bàn vương.
(2) Cách thứ hai có tên gọi Đàng Thuộc xã Hùng Lợi, huyện
Ton, là nghi lễ nhỏ được tổ chức Yên Sơn, là nơi đồng chí Song
trong dòng họ coi Bàn vương là Hào cùng các đồng chí lãnh đạo
ông tổ của mình, tập hợp nhau Phân khu Nguyễn Huệ ở và hoạt
lại, tổ chức cúng tế theo truyền động từ cuối năm 1944 đến đầu
thống. Sau phần cúng tế tạ ơn năm 1945; đồng chí Tổng Bí
của thầy mo, người trong các họ thư Trường Chinh ở, làm việc
thường chỉ hát 24 đoạn ca xướng, cuối năm 1947; Chủ tịch Hồ Chí
7 tập khúc tử. (3) Cách thứ ba là Minh ở, làm việc từ tháng 5 đến
cúng tế Bàn vương trong từng gia tháng 6-1949; đồng chí Tôn Đức
đình, do chủ nhà thực hiện cùng Thắng, Trưởng ban Thi đua ái
