Page 174 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 174

Từ điển Tuyên Quang                                       175



                   độ chắc chắn để giữ cho mèn mén                360. CHỌC SÀN

                   không bị rơi xuống dưới.                       Phong tục trong hôn nhân của

                     Khi đồ mèn mén, chõ sẽ được               người  Tày.  Khi  đến  tuổi  trưởng
                   đặt trong chảo nước to, mặt nước            thành,  nếu  người  con  trai  thấy

                   trong chảo cách đồ đỡ khoảng 5              ưng ý một cô gái nào đó sẽ tiến
                   cm để hơi lên được đều và không             hành tiếp cận, tìm hiểu tuổi tác,

                   bị ướt mèn mén (xt. Mèn mén).               tính  tình,  hoàn  cảnh  gia  đình,
                                                               tìm hiểu vị trí phòng ngủ của cô
                     359. CHỌC LỖ TRA HẠT                      gái, v.v.. Đêm đến, khoảng từ 9

                     Phương  thức  canh  tác  nông             đến 11 giờ, trai bản tìm đến nhà
                   nghiệp  truyền  thống  của  nhiều           các  bạn  gái.  Khi  đi,  chàng  trai

                   dân  tộc  ở  Tuyên  Quang.  Ngoài           mang theo sáo, nhị, tính tẩu, đàn
                   sản  xuất  lúa  nước  là  chính,  bà        môi...  và  một  đoạn  gỗ  nhỏ  dài
                   con còn làm nương với các biện              40-50  cm.  Đến  gần  nhà  cô  gái,

                   pháp  kỹ  thuật  liên  hoàn:  chọn          chàng trai thổi sáo, đánh đàn...
                   đất,  phát  cây  cỏ,  đốt  dọn,  gieo       gửi  gắm  tình  yêu,  lời  tỏ  tình

                   hạt... Đối với nương, vườn thấp,            đến  người  con  gái  mình  thích
                   bằng  phẳng,  có  thể  dùng  cày            qua những câu hát da diết, yêu
                   cuốc  để  xới  đất,  làm  luống  rồi        thương để cô gái thấu hiểu được

                   gieo hạt (lúa, ngô, đỗ...). Đối với         nỗi  niềm,  tấm  lòng  của  chàng
                   nương  trên  đất  dốc,  không  thể          trai. Sau đó, chàng trai đến gầm

                   dùng cày, cuốc, bà con dùng cách            sàn nhà cô gái, lấy đoạn gỗ nhỏ
                   chọc lỗ tra hạt.                            mang theo chọc lên đúng chỗ cô
                                                               nằm. Nếu ưng ý cô gái ra mở cửa
                     Sau  khi  nương  đã  được  phát,
                   đốt,  dọn  sạch,  người  làm  nương         mời  chàng  trai  lên  nhà.  Họ  có
                   bắt  đầu  gieo  hạt.  Người  ta  làm        thể ngồi ở trong nhà hoặc ngoài

                   một cây gậy để tra hạt bằng loại            sân tâm sự đến gần sáng. Những
                   gỗ cứng, thẳng, dài khoảng 1,5-             đêm  sau,  cô  gái  chỉ  cần  nghe

                   1,8  m,  một  đầu  được  vót  nhọn.         tiếng đàn tính tẩu, giọng hát là
                   Khi tra hạt cần có 2 người, người           nhận ra chàng trai của mình.
                   đi  trước  dùng  gậy  đâm  mạnh                Sau thời gian nói chuyện, tìm

                   xuống đất tạo thành lỗ, người đi            hiểu,  nếu  đôi  bên  ưng  thuận,
                   sau bỏ hạt giống vào lỗ và dùng             chàng trai sẽ về thưa chuyện với

                   chân để lấp một lớp đất mỏng lên.           bố mẹ tổ chức hôn lễ. Nét đẹp văn
   169   170   171   172   173   174   175   176   177   178   179