Page 246 - Tuyên Quang trong cách mạng tháng Tám

Chúng tôi sinh hoạt và làm việc đều đặn, nhưng không mấy ai biết rằng

chiến dịch quân sự lớn nhất từ trước đến nay của ta đang được chuẩn bị, một
chiến dịch có ý nghĩa chiến lược: Chiến dịch Biên giới. Tuy hàng ngày phục vụ
hoạt động của cấp lãnh đạo cao nhất của kháng chiến, chúng tôi giữ bí mật và
tuân thủ nguyên tắc rất nghiêm, anh em sống, họp hành và làm việc chan hoà

với nhau, nhưng không ai được ba hoa việc mình làm với người không có trách
nhiệm, không ai được tò mò tìm hiểu công việc và tài liệu người khác, thân thiết
tay đôi như tôi với Dụ chẳng hạn, cũng không bao giờ hỏi han nhau những việc
mà mỗi người được giao riêng. Đây là chúng tôi ở văn phòng, anh em công tác

trực tiếp ở chỗ anh Tô và chỗ Bác còn nắm giữ nhiều bí mật hơn và cũng giữ gìn
chặt chẽ hơn. Giữ nguyên tắc bí mật là một sức mạnh của kháng chiến, suốt mấy
năm địch lồng lộn tìm mọi cách để xâm nhập và đánh phá ATK, đều vô hiệu
quả.

Thu đông này, như mọi khi, chúng tôi vẫn gọn gàng quân sự hoá và lại di
chuyển, lần này đi xa hơn, khi mà chiến dịch của ta đang được chuẩn bị.
Chúng tôi chuyển đi, ngày đầu đi toàn đêm, sau xen kẽ đêm với ngày,
theo đường xuyên rừng về phía Bắc Chiêm Hoá. Ba ngày đến một địa điểm tạm

ở vài ngày. Đối với anh em chuyên ngồi bàn giấy, ít đi ra ngoài, thì di chuyển
tuy có phần hơi vất vả nhưng cũng có phần "giãn gân cốt". Tôi "ngồi nhà" hơn
ba tháng liền, nay được đi cũng vui, kiếm được cái đòn gánh một bên ba lô, 1
bên tài liệu. Trên đường đi và nơi nghỉ tạm mà cũng có những sự kiện để nhớ.

Có một buổi diễn kịch nội bộ rất vui, nhiều câu chuyện bù khú. Tổ đảng chúng
tôi còn có một cuộc kiểm điểm nho nhỏ về "tư tưởng lãng mạn" của một đồng
chí thể hiện dọc đường, mới "tư tưởng" thôi, mà đã nhắc nhở ngay chứ không bỏ
qua. Còn chi bộ thì có một cuộc họp thi hành kỷ luật, khi ở địa điểm tạm. Đồng

chí Trác Xồm nhà ta được cơ quan cử cùng vài người khác đi tham gia với số
cán bộ, nhân viên tập trung để đi Trung Quốc "học công kỹ nghệ", nhưng sau
Trác biết là sang chỉ học làm công nhân hoả xa, anh chuồn về cơ quan, không
chịu đi nữa. Trong hội nghị chi bộ, Dụ và tôi cùng hai, ba đồng chí nữa ra sức

tranh cãi, cho là khuyết điểm của Trác chỉ phê phán giáo dục là đủ, không đáng
kỷ luật nhưng đa số áp đảo trong chi bộ quyết nghị kỷ luật (phê bình hay cảnh
cáo, tôi không nhớ rõ). Cuộc họp ấy kéo dài đến hai ba buổi, đủ thấy chi bộ đã
rất thân trọng và tập thể đã suy xét kỹ lưỡng trước khi biểu quyết cuối cùng.

Sau đó, chúng tôi đi hai ngày nữa, đến gần Bản Thi, nơi có mỏ than còn
hoạt động, và là địa điểm hồi Thu đông 1947 Pháp đánh lên Việt Bắc đã nhằm
làm nơi hội quân của hai cánh quân từ Bắc Cạn đánh sang và từ Tuyên Quang
đánh quặt lên, nhưng hai gọng kìm đều bị bẻ gẫy. Bản Thi vẫn còn đường goòng

hơn 10 km ra Đầm Hồng, vẫn có hai xe chạy. Hôm đầu tiên đến đây, đi dọc
đường goòng hơn 2 km trước một đoàn tàu goòng chạy qua. Chiếc đầu tàu hơi
nước nho nhỏ, cà cộ, tuổi của nó có lẽ thọ ngang cầu Long Biên - Hà Nội, kéo 4-

246