Page 230 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 230
Từ điển Tuyên Quang 231
ngả màu vàng là ăn được. Có thể Các loại gỗ dùng làm cột con,
ăn trực tiếp, xào hoặc nấu tùy ý. dầm, xà, kèo cũng được lựa chọn
Phi thơm hành, đảo đều dưa cho kỹ càng. Tre, nứa làm đòn tay, rui
chín mềm, đổ nước vừa ăn, đun mè được ngâm kỹ trong nước ao
sôi rồi cho cá đã rán qua vào đun hoặc bùn lầy, sau đó vớt ra phơi
nhỏ lửa, thêm chút gia vị như: ớt, khô, tránh mối mọt.
gừng là sẽ có một nồi canh chua.
Dưa rau sắn có thể xào với thịt 490. DỰNG NHÀ
nai hoặc kho với cá suối. Công đoạn trong việc làm nhà
của nhiều dân tộc. Người Nùng
489. DỰNG CỘT Tuyên Quang ở nhà sàn, nhà
Tục lệ trong việc làm nhà của thường khá to, rộng, có ba gian,
đồng bào các dân tộc. Mỗi dân tộc vách thường bằng gỗ và lợp ngói
có quan niệm hoặc những quy máng. Mỗi gia đình người Nùng
định riêng cho việc dựng cột. Đối chuẩn bị dựng nhà đều nhờ những
với người Sán Chay, do ở nhà sàn, người trong gia đình, hàng xóm
thường là nhà ba gian, hai chái cùng làng, bản đến giúp. Trước
có 8 cây cột cái. Kích cỡ một cây tiên, người ta kéo cột lên, dựng vì
cột cái thường khoảng 30-35 cm, kèo, luồn phang xà và dầm, tiếp đó
thon về phía ngọn có độ dài là lợp mái, thưng vách. Trước khi
khoảng 8-10 m. Trong những cây xây nhà, gia chủ cúng thổ công,
cột cái phải có từ 1 đến 2 cây có thổ địa; xem ngày giờ để dựng vì
độ dài hơn hẳn để chôn xuống đất kèo, dựng 2 vì giữa xong mới dựng
tượng trưng giao hòa âm dương, tiếp 4 vì xung quanh. Người ta
bảo đảm sự phát triển bền vững; chôn cột giả, dựng và kéo vì lên;
ý nghĩa sâu sắc hơn là thể hiện sự có tập quán cả nhà tập trung cùng
giao hòa giữa trời và đất. Những dựng, cùng kéo vì kèo thì vợ chồng
cột còn lại dùng đá tảng để kê mới hòa thuận, kinh tế khá giả.
tránh mối mọt. Cột chôn xuống
đất giống như cây vũ trụ vững 491. DƯỢC LIỆU
bền như bốn cái chân của con Nguyên liệu tự nhiên có nguồn
trâu thần, do đó các loại cây dùng gốc thực vật, động vật, khoáng
để làm cột cũng được lựa chọn vật và vi sinh vật dùng để điều
kỹ lưỡng, không lấy cây vỏ chua, chế thành thuốc. Dược liệu bao
chát, đắng, vỏ chảy nhựa, v.v.. gồm: nguyên liệu thô và tinh chất.
