Page 516 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 516
516 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
sản xuất hạt lửa, thuốc đen. Tháng 3-1948, TĐ75 do ông Nguyễn Quý Thược phụ
Xưởng Z2 chuyển đến thôn Đồng Ba, xã trách. Xưởng sản xuất phần cơ khí súng
Minh Hương, huyện Hàm Yên và đổi tên cối 60mm, 80mm, 120mm, lựu đạn và sửa
thành Xưởng Quân giới TĐ31. Cuối năm chữa súng bazooka, súng phóng lựu... Vật
1948-1949 ở xã Phú Bình, huyện Chiêm liệu làm nòng súng cối 60, 80 và 120mm là
Hóa. trục bánh xe lửa, bình ôxy.
Xưởng TĐ31 điều chế fluminat thuỷ Cuối năm 1949, Xưởng TĐ75 chuyển
ngân bằng phương pháp thủ công. Đây đến xã Bình Xa, huyện Hàm Yên. Tháng
là loại thuốc kích nổ hàng đầu, chế ra các 11-1948, bộ phận của Xưởng ở Đầm
loại hạt lửa, ống nổ để lắp đạn, mìn và Hồng (vẫn mang tên Z3), chuyển về thôn
pháo. Chất này dễ gây tai nạn, nhiều khi Khuôn Mạ, xã Kiên Đài, huyện Chiêm
nguy hiểm đến tính mạng. Nguyên liệu Hóa, đến tháng 10-1949, chuyển đi nơi
điều chế fluminat thuỷ ngân gồm có cồn khác. Công việc chính của xưởng là sản
96 , axítniníc, diêm tiêu tinh. Bộ phận tiếp xuất phần cơ khí (phần đầu) của lựu đạn
o
liệu tìm nguyên liệu sản xuất thuốc đen và sửa chữa súng. Nguyên vật liệu chế
từ than củi, diêm tiêu tinh và diêm sinh, tạo phần cơ khí của lựu đạn chủ yếu là
lấy loại đất có lẫn phân dơi trong các hang gang đúc, nhôm pha kẽm, ăngtimoan
động chế thành diêm tiêu tinh. Xưởng được lấy từ các mỏ Đầm Hồng (Tuyên
TĐ31 tận dụng suối nước làm thuỷ điện Quang), Chợ Đồn (Bắc Kạn).
nhỏ, cơ giới hóa hầu hết các bước sản xuất
thuốc đen, đảm bảo an toàn, nâng cao chất 19. Xưởng Z5 (TĐ64)
lượng thuốc. Đây là xưởng sửa chữa pháo duy nhất
Tháng 9-1948, TĐ31 được tách thành của Quân giới Liên khu X. Tháng 3-1947,
hai xưởng là H51 và H52. Xưởng H51 Xưởng Z5 chuyển đến Đồn điền Canh
chuyển về xóm Cây Thị, xã Mỹ Bằng, Nông, xã Nông Tiến, huyện Yên Sơn (nay
huyện Yên Sơn. Xưởng H52 chuyển lên thuộc thành phố Tuyên Quang); một thời
bản Cài, xã Đức Xuân, huyện Nà Hang gian chuyển về xã Bình Ca, huyện Yên
tiếp tục thực hiện nhiệm vụ. Sơn (nay là xã Bình Ca, thành phố Tuyên
Quang), sau đó chuyển về thôn Lãng Cư và
18. Xưởng Z3 (TĐ75) thôn Sài Lĩnh, xã Quyết Thắng, huyện Sơn
Tháng 3-1947, Xưởng Z3 chuyển đến Dương, đổi tên thành Xưởng Quân giới
Đồn điền Canh nông, xã Nông Tiến, huyện TĐ 64. Quản đốc Xưởng là ông Nguyễn
Yên Sơn (nay thuộc thành phố Tuyên Văn Quế.
Quang), sau đó chuyển đến Đầm Hồng, Tháng 9-1947, Xưởng chuyển vào khu
xã Phú Bình, huyện Chiêm Hóa; đầu năm vực Gò Lim, xã Quyết Thắng. Thời gian
1948, chuyển về xã Thái Sơn, xã Minh này đã sửa chữa 4 khẩu pháo 75 ly để pháo
Hương, huyện Hàm Yên, một bộ phận ở binh ta đánh tàu chiến địch trong chiến
lại Đầm Hồng. Tháng 3-1948, Xưởng Z3 dịch thu - đông 1947, phục hồi khẩu pháo
chia làm hai bộ phận: một bộ phận ở thôn 105ly trên tàu chiến Pháp bị bắn chìm tại
Thái Bình, xã Thái Sơn, Hàm Yên; một bộ Đoan Hùng.
phận chuyển đến thôn Đồng Cạo, xã Minh Đầu năm 1948, Xưởng chuyển vào
Hương, huyện Hàm Yên, lấy tên là Xưởng thôn Lãng Cư, xã Quyết Thắng. Ngoài
TĐ75, làm việc đến cuối năm 1949. Xưởng việc sửa chữa pháo, xưởng sản xuất các
