Page 1409 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1409
Phêìn thûá baãy: LÛÚÅC CHÑ THAÂNH PHÖË TUYÏN QUANG... 1409
- Xã Côn Lôn: 436 hộ, 1.960 người dân Nà Hang đã liên tục tham gia các cuộc
(Kinh: 52, Tày: 1.565, Thái: 3, Hoa: 1, Mông: chiến đấu chống ngoại xâm. Từ thế kỷ XI,
176, Dao: 162, Gia Rai: 1). nhân dân các dân tộc Nà Hang đã tham
- Xã Yên Hoa: 1.030 hộ, 4.783 người gia đội quân của châu mục châu Vị Long,
(Kinh: 213, Tày: 3.033, Thái: 3, Mường: 2, dưới sự chỉ huy của Lý Thường Kiệt, đánh
Hoa:2, Nùng:171, Mông: 74, Dao: 1.282, Ê quân Tống xâm lược. Năm 1789, quân dân
Đê: 1, Giáy: 2). Nà Hang lại cùng quân Tây Sơn chặn đánh
- Xã Khuôn Hà: 789 hộ, 3.553 người cánh quân của Tôn Sỹ Nghị. Thế kỷ XIX,
(Kinh: 70, Tày: 2.546, Thái: 2, Mông: 263, nhân dân Nà Hang lại cùng nghĩa quân
Dao: 667, Ê Đê: 4, Sán Chay: 1). Nông Văn Vân chống lại triều đình phong
- Xã Hồng Thái: 284 hộ, 1.497 người kiến phản động.
(Kinh: 39, Tày: 32, Thái: 1, Mường: 2, Năm 1884, quân Pháp đánh chiếm
Mông: 351, Dao: 1.072). Tuyên Quang. Nhằm mục tiêu bóc lột
- Xã Đà Vị: 1.112 hộ, 5.273 người (Kinh: thuộc địa, thực dân Pháp vừa duy trì chế
106, Tày: 3.972, Thái: 2, Mông: 628, Dao: độ thổ ty, phong kiến tại địa phương,
744, Ê Đê: 1). vừa thiết lập một bộ máy cai trị hết sức
- Xã Khâu Tinh: 294 hộ, 1.390 người hà khắc. Nà Hang (khi đó thuộc châu Đại
(Kinh: 58, Tày: 555, Mường: 1, Hoa: 2, Man) gồm 3 tổng: Vĩnh Yên, Côn Lôn và
Nùng: 2, Mông: 559, Dao: 211, Gia Rai: 1, Thượng Lâm do một bang tá cai quản.
Sán Chay: 1). Năm 1900, châu Đại Man đổi thành châu
- Xã Lăng Can: 1.031 hộ, 4.797 người Chiêm Hoá. Năm 1944, châu Chiêm Hoá
(Kinh: 69, Tày: 3.717, Mường: 1, Hoa: 2, chia thành 2 châu là Chiêm Hoá và Nà
Mông: 2, Dao: 1.003, Gia Rai: 1, Sán Chay: Hang, huyện lỵ châu Nà Hang đặt tại Vĩnh
1, Giáy: 1). Yên. Bộ máy hành chính cấp châu được
- Xã Thượng Lâm: 1.211 hộ, 5.129 hoàn chỉnh với các chức sắc chủ yếu là tri
người (Kinh: 321, Tày: 4.308, Thái: 3, châu, châu đoàn, châu uý... Đồn binh được
Mường: 3, Nùng: 2, Mông: 7, Dao: 478, Gia xây dựng ở Bắc Chóm (Trùng Khánh), Bắc
Rai: 2, Sán Chay: 5). Giòn (Đức Xuân), Xá Thị (chợ Xả - Đà Vị),
- Xã Sơn Phú: 586 hộ, 2.771 người một đồn binh kiểm soát con đường đi Chợ
(Kinh: 183, Tày: 474, Thái: 1, Mường: 2, Đồn (Bắc Kạn) và đường bộ từ Nà Hang
Nùng: 7, Mông: 140, Dao: 1.960, Gia Rai: 2, qua Chiêm Hoá về Tuyên Quang. Dựa vào
Ê Đê: 1, Sán Chay: 1). bộ máy hành chính, quân sự hoàn chỉnh,
- Xã Năng Khả: 1.211 hộ, 5.131 người thực dân Pháp vừa thống trị vừa bóc lột
(Kinh: 592, Tày: 3.259, Thái: 1, Mường: 7, nhân dân, vơ vét tài nguyên, khoáng sản,
Hoa: 11, Nùng: 2, Mông: 2, Dao: 1.253, Sán khiến cho mâu thuẫn giữa đồng bào các
Chay: 1, Giáy: 2, Pu Péo: 1). dân tộc Nà Hang với thực dân Pháp ngày
- Xã Thanh Tương: 750 hộ, 2.920 người càng sâu sắc.
(Kinh: 579, Tày: 1.665, Thái: 1, Hoa: 16, Cuối năm 1941, từ Cao Bằng, Bắc Kạn,
Nùng: 2, Dao: 640, Gia Rai: 1, Ê Đê: 1, Sán những cơ sở cách mạng đầu tiên đã được
Chay: 15).
gây dựng trong đồng bào Dao ở Nà Mụ,
IV- LỊCH SỬ Pác Khoang (xã Hồng Thái), sau đó nhanh
chóng phát triển sang các xã xung quanh.
1. Dưới các triều đại phong kiến, nhân Đầu năm 1944, Ban Việt Minh xã Hồng
