Page 284 - DIA CHI TUYEN QUANG
P. 284
Từ điển Tuyên Quang 285
Trần, còn gọi là huyện Để Giang 633. ĐỀN ẤT SƠN
(hay Đáy Giang). Dưới thời thuộc Thuộc thôn Thắng Lợi, xã Hào
nhà Minh là một trong 9 huyện Phú, huyện Sơn Dương, phụng thờ
thuộc phủ Tuyên Hóa. Năm 1469, ba vị Thành Hoàng là: Cao Sơn
dưới đời vua Lê Thánh Tông, khi Đại Vương, Kế Sơn Đại Vương và
định bản đồ toàn quốc vẫn gọi là Ất Sơn Đại Vương. Đền được xây
huyện Để Giang, thuộc phủ Đoan dựng vào thế kỷ XIX, trên quả đồi
Hùng, Thừa tuyên Sơn Tây. Đến nhỏ, quay hướng tây nam. Năm
thời vua Lê Trung Hưng kiêng 1993, trùng tu lại có kiến trúc
húy chúa Trịnh Giang (1729- hình chữ “đinh” gồm đại bái và
1740) nên đổi huyện Để Giang hậu cung, kết cấu theo kiểu kẻ
là huyện Sơn Dương (xt. Sơn truyền vì nóc giá chiêng. Hiện đền
Dương). còn lưu giữ ba sắc phong niên hiệu
Khải Định cùng một số đồ tế tự.
632. ĐỆM
Lễ chính mở vào tháng Giêng
Sản phẩm đan lát của người âm lịch hằng năm. Năm 2007,
Tày. Được đan bằng các cây nứa đền được xếp hạng Di tích cấp
tép đập dập theo kỹ thuật đan tỉnh theo Quyết định số 481/QĐ-
nong đôi; kích thước tùy theo nhu UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh
cầu của từng gia đình, thường có Tuyên Quang.
hình vuông. Sau khi gặt lúa về,
người ta trải đệm ra, các bó lúa 634. ĐỀN BA KHUÔN
được rải lên đệm thành một vòng Thuộc thôn Bình Ca, xã Vĩnh
tròn. Sau đó, một người cưỡi trâu Lợi, huyện Sơn Dương; thờ Mẫu
vào đệm, điều khiển trâu dẫm Thoải. Xưa kia đền là ngôi miếu
trên các bó lúa để tách hạt ra nhỏ. Đền có kiến trúc hình chữ
khỏi bông. “đinh” gồm tiền đường và hậu
cung. Kết cấu kiến trúc theo kiểu
Đệm còn là công cụ để phơi truyền thống “kèo cầu kẻ suốt”.
thóc, ngô, sắn, đỗ... Đồng bào trải Hệ thống tượng đều làm mới gồm
đệm ra, sau đó rải thóc, ngô... các pho Ngũ vị Tôn Ông, Quan
lên để phơi; khi trời mưa, chỉ cần Hoàng, Tam tòa Thánh Mẫu,
cuộn đệm lại và kéo vào dưới gầm Cậu, Đức Thánh Trần,... Lễ chính
sàn để thóc, ngô ở trong không bị mở ngày 16 tháng Hai và ngày 16
ướt, không bị gia súc, gia cầm ăn. tháng Bảy âm lịch.
