Page 1396 - DIA CHI TUYEN QUANG_PHAN DAU
P. 1396
1396 ĐỊA CHÍ TUYÊN QUANG
Nằm sâu trong nội địa, được che chắn thuộc huyện Chiêm Hóa và huyện Nà
bởi nhiều dãy núi cao, Lâm Bình hay có Hang. Theo Đại Nam nhất thống chí và các
gió xoáy, gió lốc thất thường, không theo sách địa lý học lịch sử khác: Các đời Đinh
chu kỳ. Mùa lạnh nhiều sương, đầu mùa (968-980), Tiền Lê (980-1009), Lý (1010-
hè hay có mưa đá, mùa mưa thường có các 1225), Trần (1225-1400) địa bàn các huyện
trận lũ ngắn đột ngột. trên thuộc châu Vị Long. Thời thuộc Minh
Nguồn tài nguyên chính là rừng với (1414-1427) là châu Đại Man. Từ thời
68.985,15 ha, rừng có nhiều loài cây gỗ Lê đến đầu thời Nguyễn, châu Đại Man
quý: Đinh hương, trai, sến, nghiến,... và có thuộc phủ Yên Bình. Năm Minh Mệnh thứ
nhiều loại thú quý hiếm, trong đó có loài 16 (1835) đổi gọi châu Đại Man là châu
voọc mũi hếch, nằm trong danh mục đỏ Chiêm Hóa, thuộc phủ Yên Ninh (sau đổi
của thế giới cần được bảo vệ. Ngoài ra, còn là phủ Tương Yên) .
1
có các loại khoáng sản: Antimon, vàng... Trong thời kỳ thực dân Pháp thống
Trữ lượng khoáng sản không lớn, khó khai trị, châu Chiêm Hóa thuộc Tiểu quân khu
thác vì địa hình phức tạp, giao thông vận Hà Giang (1891-1895), rồi thuộc Tiểu quân
tải khó khăn. khu Tuyên Quang (1895-1900) nằm trong
Điều kiện tự nhiên tạo cho huyện Đạo quan binh 3 , rồi thuộc tỉnh Tuyên
2
những thuận lợi để phát triển kinh tế lâm, Quang tái lập ngày 11-4-1900 .
3
nông nghiệp. Tuy vậy, sự phức tạp của địa Tháng 11-1944, châu Chiêm Hóa được
hình gây khó khăn lớn cho phát triển giao chia làm hai châu Chiêm Hóa và Nà Hang.
thông liên lạc, xây dựng các trung tâm dân Châu Chiêm Hóa gồm 4 tổng: Cổ Linh,
cư, kinh tế - văn hóa - xã hội. Những hiện Đài Quan, Vĩnh Gia và Thổ Bình. Châu Nà
tượng thiên nhiên đã gây tác hại đến phát Hang gồm 3 tổng: Vĩnh Yên, Thượng Lâm
triển kinh tế như lũ lụt gây hậu quả lớn và Côn Lôn.
vào năm 1971 và năm 1986, rét đậm, rét Ngày 26-2-2011, tại xã Lăng Can
hại vào năm 2008... Địa hình hiểm trở, dân (huyện Nà Hang), Tỉnh ủy và Ủy ban nhân
cư phân tán, trình độ dân trí còn hạn chế, dân tỉnh Tuyên Quang tổ chức lễ công bố
Lâm Bình có vị trí chiến lược quan trọng Nghị quyết số 07/NQ-CP ngày 28-1-2011
về quân sự, nhưng cũng gặp nhiều khó của Chính phủ về việc điều chỉnh địa giới
khăn trong công tác xây dựng, củng cố hành chính huyện Nà Hang và huyện
quốc phòng, an ninh. Chiêm Hóa để thành lập huyện Lâm Bình
thuộc tỉnh Tuyên Quang.
II- DỰNG ĐẶT CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH Đến năm 2013, huyện Lâm Bình có 8
Đất huyện Lâm Bình ngày nay vốn xã với 75 thôn:
1. Phủ Yên Ninh: Lập năm Minh Mệnh thứ 16 (1835), gồm các châu huyện tách từ phủ cũ Yên Bình,
gồm hai huyện Vĩnh Điện, Để Định (do tách châu Bảo Lạc), huyện Vị Xuyên (do tách châu Vị Xuyên) và
châu Chiêm Hóa. Năm Thiệu Trị thứ 2 (1842) đổi gọi là phủ Tương Yên.
2. Đạo quan binh 3 gồm 3 Tiểu quân khu: Tuyên Quang, Bắc Quang, Hà Giang. Tiểu quân khu
Tuyên Quang bao gồm: Châu Chiêm Hóa, châu Lục Yên, phủ Yên Bình, huyện Sơn Dương, huyện Hàm
Yên và tổng Phú Loan tách ra từ huyện Vị Xuyên sáp nhập vào huyện Hàm Yên.
3. Tỉnh Tuyên Quang được tái lập ngày 11-4-1900, gồm phủ Yên Bình và các châu Hàm Yên, Sơn
Dương, Chiêm Hóa rút từ Tiểu quân khu Tuyên Quang ra.